هزارتوی تاسیس موزه خصوصی

انجام فعالیت های فرهنگی و هنری علاوه بر ذوق و قریحه، عشق و علاقه خاصی را می طلبد که در این میان انجام برخی فعالیت های فرهنگی مثل مجموعه داری و موزه داری خصوصی سرمایه مادی قابل توجهی را نیز می طلبد.

به گزارش آی نیوز به نقل از ایرنا، تبریز به علت قدمت تاریخی و فرهنگی آن همواره در فعالیت های بخش خصوصی و خودجوش مردمی پیشتاز بوده و همین ویژگی آن را به «شهر اولین ها» ملقب کرده است.در این میان فعالیت موزه های خصوصی و جمع آوری مجموعه های باارزش در زمینه های مختلف به یک فرهنگ خانوادگی در تبریز مبدل شده که به گفته فعالان این حوزه از طرف مسوولان و متولیان شهری و فرهنگی این کلانشهر خریدار ندارد.خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز آذربایجان شرقی با این نگاه، میزگردی را با جمعی از مجموعه داران و موزه داران خصوصی تبریز ترتیب داد تا علاوه بر زمینه سازی برای آشنایی افکار عمومی با فعالیت های «مجموعه داری»، مشکلات فعالان این بخش واکاوی و راهکارهای توسعه موزه داری خصوصی به عنوان فعالیت جذاب و درآمدزای گردشگری و فرهنگی بررسی شود.

** ضرورت ایجاد و توسعه موزه های خصوصیمجموعه دار دوربین های عکاسی و پیشکسوت نامی عکاسی کشور در خصوص ضرورت ایجاد و توسعه موزه های خصوصی گفت: با گشایش این نوع موزه ها، داشته های حال و گذشته تاریخی و فرهنگی شهرمان ارایه و ظرفیت های بی نظیر گردشگری آن به همگان معرفی می شود.استاد ‘محمدعلی جدیدالاسلام’ اظهار داشت: گردشگران خارجی و داخلی به دنبال جذابیت های گردشگری هستند و سفر آنها به تبریز رشد اقتصادی و ایجاد شغل را سبب می شود.وی ادامه داد: اعتقاد دارم هویت و نماد هر شهر باید در آن شهر حفظ شود و موزه های خصوصی این موضوع را محقق می کنند.جدیدالاسلام گفت: موزه های دولتی گرچه حافظ آثار تاریخی هستند، ولی معمولا توسعه نیافته اند و به داشته های فرهنگی شهر کمتر می پردازند.وی افزود: موزه های خصوصی توسعه فرهنگی شهرها را به دنبال دارند و باید توجه داشته باشیم توسعه فرهنگی از توسعه اقتصادی جدا نیست.جدیدالاسلام بیان کرد: موزه های خصوصی مکمل موزه های دولتی هستند، چون توسعه موزه های دولتی به علت شرایط خاص آن سخت است، می توان موزه های خصوصی را با شرایط و هزینه کمتر تاسیس یا توسعه داد.موزه دار خصوصی «خودروهای کلاسیک» تبریز نیز در این میزگرد گفت: مسوولان به اندازه کافی حامی موزه های خصوصی نیستند در حالی که ما میراث دار فرهنگ شهرمان هستیم.خلیل غفاری بیان کرد: می توان با ایجاد شهرک موزه، مجموعه و موزه های خصوصی در حوزه های مختلف را گرد هم آورد.وی ادامه داد: هزینه های گزافی برای ایجاد موزه خودروهای کلاسیک و دیگر همکاران و مجموعه داران برای تشکیل مجموعه های خودرو، رادیو، تمبر، آپارات، دوربین و غیره صرف می شود که حمایت معنوی و اختصاص مکانی برای شهرک موزه از طرف دستگاه های متولی مورد انتظار است.موسس «موزه مشاغل» تبریز نیز در این میزگرد گفت: مجموعه های دوربین، فانوس، سنگ، دارو، عکاسخانه، لباس های قدیمی، تلگراف، رنگرزی، عطاری، آهنگری و غیره در «موزه مشاغل» گردآوری شده است.رضا سرابی تاکید کرد: ما از مسوولان انتظار داریم، زیرا مجموعه های نفیسی را فراهم کرده ایم که در نوع خود بی نظیر است.وی بیان کرد: ما مجموعه داران با فعالیت های خود که دشواری های مادی و معنوی بی شماری دارد، میراث داری گذشته تبریز را به نوعی انجام می دهیم اما باید حمایت شویم تا بتوانیم به موزه داری ادامه دهیم در غیر این صورت این فعالیت فرهنگی صرف نمی کند.سرابی با بیان اینکه «موزه شهر» تبریز ۲ سال پیاپی موزه برتر کشور معرفی شده است، ادامه داد: با اهدای برخی از آثار مربوط به تاریخ مشاغل تبریز تلاش کردیم این موزه را تقویت کنیم.وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی برای ایجاد موزه های شخصی و خصوصی سرمایه گذاری و حمایت خوبی می شود چون به رونق صنعت گردشگری کمک می کند، اما این مهم در کشور ما نهادینه نشده است.سرابی یادآور شد: ظرفیت بسیار مناسب شهر تبریز برای ایجاد موزه های خصوصی در ایران بی نظیر است و مسوولان باید قدر این فرصت را در سالی که تبریز پایتخت فرهنگی جهان اسلام است، بدانند.وی افزود: موزه ها نماد مدنیت و معرف فرهنگ و تمدن منطقه هستند ولی متاسفانه به علت مشکلات مالی توان نمایش عمومی آن را نداریم.مجموعه دار آپارات و فیلم های قدیمی نیز که بیش از ۸۰ آپارات قدیمی را در مجموعه خود دارد، در این میزگرد گفت: آپارات به نوعی مادر انتقال تکنولوژی ارتباطی و فرهنگ تصویری به نسل های آینده است.محمد سعیدی اسکویی اظهار داشت: هدف از جمع آوری این مجموعه در کنار عاشق بودن به این حرفه، انتقال میراث فرهنگی گذشتگان به آیندگان است.مجموعه دار و طراح موزه رستوران تبریز نیز که بیش از ۱۰ میلیارد تومان برای جمع آوری مجموعه خود هزینه کرده است، گفت: موزه داری می تواند گردشگر جذب کند و مجموعه دار نیز باید بتواند از این درآمد بهره مند شود تا بتواند این شغل را سرپا نگه دارد.’حسین احمدپور’ افزود: فرهنگ مجموعه داری در جامعه مهجور مانده است و باید بیشتر به جامعه معرفی شود.وی یادآور شد: با هزینه های شخصی و بسیار بالا مجموعه نفیس و نادری را گردآوردیم اما باید به آن بها داده شود تا انگیزه داشته باشیم.احمدپور ادامه داد: در یکی از کشورهای اروپایی ۳۰ عدد رادیو قدیمی را جمع آوری کردند و با تقدیر از فرد مجموعه دار با تشریفات فراوان موزه رادیو تشکیل دادند اما در تبریز بیش از یکصد مجموعه رادیو، دوربین، اتومبیل، فانوس و غیره داریم که در انبارها و پستو ها خاک می خورند و برای جذب گردشگر و معرفی ظرفیت های تبریز حمایت نمی شود.وی بیان کرد: راضی هستیم با پول خودمان زمین برای موزه خصوصی در اختیارمان قرار بگیرد.وی در خصوص خرید یک قاب زنجیر دوچرخه برای تکمیل مجموعه دوچرخه های قدیمی خود، گفت: ۱۲۷ بار برای خرید قاب زنجیر قدیمی که نایاب است به یک دوچرخه فروشی مراجعه کردم که بالاخره موفق به خرید آن نشدم و ناگزیر با زحمت از شهر دیگری پیدا کردم.وی ادامه داد: مالکیت مادی و معنوی آثار موزه های شخصی مربوط به مجموعه داران است اما تاکنون نتیجه ای برای ما و خانواده هایمان نداشته، در صورتی که اگر سرمایه ای که صرف خرید اقلام باارزش موزه خصوصی خود کردیم در بانک یا جای دیگری سرمایه گذاری می کردیم، از نتایج مادی آن بسیار بهره مند می شدیم.مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز با اشاره به عزم این اداره کل برای حمایت تمام قد از راه اندازی موزه های خصوصی در تبریز و دیگر شهرهای استان گفت: یکی از جلوه های مشارکت مردمی راه اندازی موزه های خصوصی است.مرتضی آبدار افزود: از سیاست ها و اولویت های میراث فرهنگی، حمایت، هدایت و اشاعه فرهنگ موزه داری در آذربایجان شرقی است و بر این اساس از موزه های یاد شده حمایت مادی و معنوی می کنیم.

**دشواری های مجموعه داریمجموعه دار دوربین های عکاسی با اشاره به شعری از ‘ملک الاشعرای بهار’ مبنی بر اینکه ‘روح پدرم شاد که می گفت به استاد به پسرم عشق بیاموز و دیگر هیچ’، گفت: هنرمندان و اصحاب فرهنگ مجنون و پایبند به علایق و هنرهای خود هستند، اما به اندازه ارزش اثار و هنر خود بهره مند نمی شوند؛ مجموعه داری و روی پا نگه داشتن موزه شخصی نیز دچار همین سرنوشت است ولی واقعیت این است موزه های هر شهری اصالت آن شهر را نشان می دهند.جدید الاسلام بیان کرد: از سال ۱۳۴۳ تاکنون یکهزار دوربین قدیمی را جمع آوری و در موزه شخصی خود دارم و برای ایجاد موزه خصوصی یا گالری عکاسی هفت طرح پیشنهاد کردم که تاکنون حمایت نشده است.وی ادامه داد: جمع اوری یک مجموعه دشوارهایی بی حد او اندازه ای دارد، به گونه ای که من برای تکمیل مجموعه ام جهت خرید کوچک ترین دوربین جهان ، مدل «لایکا»، ناگزیر از بارها مسافرت به تهران شدم و در زمانی که یک دلار ۸۰۰ تومان بود، ۳۵۰ هزار تومان برای خرید آن هزینه کردم و مالک دوربین نیز تنها به دلیل مشاهده سماجت و علاقه من حاضر به فروش آن شد.وی بیان کرد: مسوولان باید به دنبال هنرمندان و هنرهای آنها باشند چون ماندگاری فرهنگ و میراث گذشتگان و تاثیرگذاری آنها با پشتیبانی و حمایت از این اصحاب میسر می شود.جدیدالاسلام گفت: متاسفانه در بعضی مواقع نه تنها حمایت لازم از ما نمی شود، بلکه این مجموعه داران هستند که باید از مال خود نیز بگذرند؛ به عنوان نمونه چند سال قبل ۱۵۰ دوربین عکاسی قدیمی به ارزش یک میلیارد ریال به «موزه شهر» تبریز اهدا کردم که در قبال آنها تنها ۱۵۰ میلیون ریال دریافت کردم؛ طبیعی است که با این برخوردهای مسوولان غیر مسوول هنرمندان دلسرد می شوند.موزه دار خصوصی خودروهای کلاسیک تبریز نیز گفت: بیش از ۵۰ خودروی قدیمی در موزه من نگهداری می شود که قدیمی ترین آنها فورد مربوط به حدود ۸۵ سال پیش است و برای گرداوری این تعداد خودرو ۴۵ سال وقت صرف کرده ام.خلیل غفاری افزود: پیشنهادات خوبی از شهرهای دیگر ایران و کشورهای خارجی برای خرید مجموعه خودروهای قدیمی ام دریافت کرده ام، ولی گفتم اینها متعلق به تبریزند نه من.وی با بیان اینکه تمام خودروهای قدیمی مجموعه من سالم و قابل استفاده هستند، گفت: نگهداری و هزینه کرد خودروها بسیار زیاد است و تخصص فنی بالایی برای اورهال (راه اندازی) کردن خودروها نیاز است.طراح موزه رستوران تبریز هم گفت: رادیو، کبریت، ساعت، دوچرخه از جمله مجموعه هایی است که گردآوری کردم.حسین احمدپور بیان کرد: ۴۲ سال است عشق و علاقه فراوانی برای جمع آوری مجموعه های مختلف دارم، به طوری که اتفاق افتاده برای خرید یک رادیوی قدیمی پنج میلیون و برای تعمیر آن ۱۵ میلیون هزینه کنم و اکنون ۲۰۰ رادیو در موزه شخصی خود نگهداری می کنم.وی افزود: یکهزار و ۴۰۰ نوع ساعت قدیمی در مجموعه شخصی خودم دارم که همه کار می کنند و ۳۱ نوع دوچرخه سایز ۲۸ قدیمی در موزه شخصی نگهداری می کنم.مجموعه دار آپارات و فیلم های قدیمی نیز گفت: دشواری های زیادی برای نگهداری و جمع اوری آپارات ها تحمل کرده ام و خانواده ام نیز از تبعات آن بی بهره نمانده اند، به گونه ای که همسرم نیز در این راه دچار مشکل جسمی شده است.محمد سعیدی اسکویی با بیان اینکه در کنار این مجموعه به آرامش می رسم، افزود: به رغم تلاش و عشقی که به این کار دارم، تاکنون نتوانسته ام مجموعه ام را به نمایش بگذارم.مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: میراث فرهنگی به دنبال تسهیل زمینه های مجموعه داری و ایجاد موزه های خصوصی است.مرتضی آبدار افزود: با توجه به اینکه یافته های زیرخاکی بالای ۱۰۰ سال قدمت بر اساس قانون متعلق به دولت است و باید در موزه های دولتی نگهداری شود، ایجاد موزه های خصوصی می تواند این مشکل را برطرف کند.وی اضافه کرد: چون موزه و موزه داری سودده نیست، باید موزه داران بخش خصوصی حمایت شوند و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی آماده ارایه همه گونه حمایت است.

** حمایت نهادهای مسوول از مجموعه دارانموسس موزه مشاغل در خصوص کیفیت حمایت نهادهای مسوول از قبیل مدیریت شهر تبریز از مجموعه داران گفت: اندوخته هایم را با خون دل جمع کردم و هر چه داشته ام، در مجموعه داری هزینه و سرمایه گذاری کرده ام.’رضا سرابی’ اظهار داشت: وظیفه شهرداری تنها آسفالت کردن نیست و باید حمایت خود را از مجموعه داری داشته باشد؛ از شهرهای سمنان، یزد و اصفهان متقاضی دارم و اگر وضعیت مجموعه داری در تبریز سامان نیابد چاره ای جز تعطیل کردن کارها و مهاجرت به شهرهای دیگر نداریم.وی ادامه داد: برخی آثار موزه مشاغل را به موزه مشروطه و قاجار امانت داده بودم و در حد مقدورات خودم با مسوولان همکاری دارم اما این همکاری ها باید متقابل باشد.وی ادامه داد: مجموعه متنوعی شامل هزاران شی قدیمی و موزه ای مانند اولین دستگاه بستی ساز کشور، انواع ماشین حساب قدیمی و ۲۷۰ فانوس قدیمی برای نمایش جمع اوری کرده ام، اما مکانی برای نمایش آنها ندارم.مجموعه دار دوربین های قدیمی نیز گفت: مسوولان در انجام امور کارشکنی نکنند، کارسازی شان را نمی خواهیم.جدیدالاسلام اظهار کرد: برخی از دوربین های قدیمی باارزش را به مدت سه سال در «موزه شهر» امانت گذاشتم و هیچ هزینه ای از بابت نمایش آنها پرداخت نکردند.وی تاکید کرد: مسوولان اگر نیت یا توانایی کمک به اصحاب فرهنگ را دارند مضایقه نکنند و اگر هم نمی خواهند یا توانایی آن را ندارند، ما را سر ندوانند.مجموعه دار آپارات و فیلم نیز خواستار تسهیل قوانین موجود برای حمایت از مجموعه داران و موزه داران بخش خصوصی شد.اسکویی گفت: سالن برای ایجاد موزه را در اختیار دارم، بودجه هم نمی خواهم و حتی حاضرم با معماری سنتی این سالن را آماده کنم، اما عوارض و هزینه هایی که شهرداری می طلبد، باعث می شود در کار خود دو دل باشم.وی ادامه داد: انتظار داریم کاربری فرهنگی برای ایجاد فضای مورد نیاز موزه داران و مجموعه داران توسط خودشان اعطا کنند.وی افزود: از طرف دیگر صیانت از آثار فرهنگی و تاریخی را انجام می دهیم و از این راه به شهروندان روحیه و انگیزه تزریق می شود.موسس «موزه مشاغل» نیز گفت: مسوولان با واگذاری خانه های قدیمی به موزه های خصوصی می توانند مشکل آنها را رفع کنند.سرابی ادامه داد: با تلفیق چند موزه خصوصی، شخصی و مجموعه های باارزش می توان ساختمان قدیمی در اختیار این مجموعه داران و موزه داران قرار داد.موزه دار خودروهای قدیمی نیز می گوید: تلاش می کنیم به مردم و به فرهنگ شهر خدمت کنیم و چشمداشت مادی نداریم طوری که از جیب خودمان هزینه می کنیم.غفاری ادامه داد: به گذشته تاریخی و نیاکان خود می بالیم، اما مسوولان باید حمایت کافی داشته باشند و تبلیغات مناسب و سامان دهی موزه های خصوصی را در اولویت قرار دهند چون از منافع آن همه بهره مند می شوند.طراح موزه رستوران تبریز نیز گفت: یکهزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار متر زمین با هزینه خودم برای کاربری موزه در اختیارم قرار دهند تا موزه ای در حد و اندازه تبریز تاسیس کنم.احمدپور بیان کرد: تمام کارهای کارشناسی و نظارتی را مسوولان انجام دهند و زمینی با کاربری فرهنگی در اختیارم قرار بدهند، من هم در مقابل تعهد محضری می دهم کاربری آن را تغییر ندهم.مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: برای حمایت از برخی فعالیت های فرهنگی مثل موزه داری، خانه های قدیمی به بخش خصوصی واگذار می شود.آبدار افزود: به تازگی و با همکاری آموزش و پرورش موزه چاپ و نشر و تعلیم تربیت در ساختمان قدیمی دبیرستان فردوسی در حال تاسیس است و پیش بینی می شود در ۲ ماه آینده به بهره برداری برسد.وی یادآوری کرد: علاوه بر این موزه «کبریت ستاره» نیز توسط بخش خصوصی راه اندازی شده است، ضمن اینکه موزه های «صدا» و «خودروهای کلاسیک» نیز در حال فعالیت هستند.وی ادامه داد: به شهرداری نیز پیشنهاد کرده ایم موزه های شهر را با محتوای مناسب با طرح هایی که توسط میراث فرهنگی ارایه می شود، استانداردسازی کنند.