عون ابن علی؛ از یک «ناهمواری ساده» تا «قطب گردشگری»

مجموعه عون ابن علی یا همان کوه عینالی، در دوران شکوهمند انقلاب اسلامی پس از چندین دوره مدیریت جهادی به یکی از قطب های گردشگری شمالغرب کشور تبدیل شده که در روزهای تعطیل میزبان ۵۰هزار نفر است.

آی نیوز تبریز/ بهنام عبداللهی: کوه بود، حالا روح دارد. هرچند اطلاعات مسنجمی درباره اینکه کوه عینالی از منظر علم زمین شناسی کی و چگونه تشکیل شده است وجود ندارد، اما این را که چگونه این ناهمواری با ارتفاع ۲هزار و چندمتری صاحب روحی فعال شده، می توان از کتاب تاریخ پرسید، از کتاب تاریخ معاصر بعد از انقلاب.

حالا عینالی یک مقصد جدید برای گردشگران است و به یکی از قطب های گردشگری شمالغرب ایران تبدیل شده است. در روزهای تعطیل ۵۰هزار نفر در عینالی حضور پیدا می کنند و علاوه بر کوه پیمایی از امکانات خدماتی و رفاهی مختلف این مجموعه استفاده می کنند.

عون بن علی که عینالی و عینال–زینال نیز خوانده می‌شود، کوه و آرامگاهی بر فراز رشته‌کوه سرخاب در شمال شهر تبریز است.

عون ابن علی فقط یک کوه بود که بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در سال ۵۷، مسیر رشد و توسعه را در پیش گرفت؛ آن هم مسیری سبز.

در سال ۱۳۵۴ جنگل بانی وقت آذربایجان شرقی طرحی را برای جنگل کاری کوه های عینالی به وزارت کشاورزی ارسال کرد که پس از تصویب آن در سال ۱۳۵۵ کارشناسان FAO   جهت امکان سنجی و بررسی طرح به تبریز سفر و از منطقه بازدید می کنند که عملاً هیچ گونه فعالیتی به جز یک قطعه جنگل کاری در پشت کارگاه موسوم به جنگل کاری ارم در مساحت حدود ۱۰۰ هکتار انجام نشده بود و در حال حاضر آن منطقه  در خارج از محدوده فعالیت این سازمان قرار دارد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۲ بر اساس نامه مورخ ۲۹/۶/۱۳۷۲ سازمان کشاورزی استان و بنا به تأکید استاندار وقت، علی عبدالعلی زاده، طرح مذکور پی گیری  می شود که نهایتاً منابع طبیعی استان ۷ هکتار جنگل کاری و تقویت پوشش گیاهی در منطقه انجام می دهد.

سپس طرح مذکور متوقف می شود تا اینکه با منصوب شدن محمدعلی سبحان اللهی به عنوان استاندار آذربایجان شرقی و تشکیل ستاد فضای سبز استان و ضرورت توسعه فضای سبز شهر تبریز، تصمیم بر آن شد که به طور جدی پروژه جنگل کاری عون بن علی شروع و پی گیری شود. به همین منظور هیأت امنایی مرکب از استاندار، شهردار، معاون فنی استاندار، مدیرکل منابع طبیعی، مدیرعامل سازمان پارک ها، مدیرکل راه و ترابری و معاون برنامه ریزی و پشتیبانی منابع طبیعی استان تشکیل شد.

در پانزدهم اسفند سال ۱۳۸۱ همزمان با روز درختکاری طی مراسمی، کلنگ احداث مجتمع  تفریحی – جنگلی عون بن علی به مساحت ۲هزار هکتار توسط مسئولین شهر به زمین زده شد و متعاقباً کارهای مطالعاتی و تهیه نقشه ها و طرح های لازم برای شروع عملیات اجرایی با تمام توان و امکانات موجود توسط مجری پروژه آغاز شد.

به علت گستردگی عملیات اجرایی در پروژه  ۲هزار هکتاری عون بن علی و همچنین پروژه پارک طبیعت تبریز که اجرای آن نیز توسط استاندار آذربایجان شرقی برعهده مجری پروژه عون بن علی گذاشته شده بود، مسئولین امر را  برآن داشت تا با تشکیل سازمانی زیرنظر شهرداری تبریز بتوان تداوم انجام کارهای اجرایی در این دو پارک بزرگ  را  که جمعاً ۶۷۸۸/۹۴۷۱ هکتار است (تقریباً  معادل نصف مساحت شهر تبریز) تضمین بکند.

در همین راستا اساسنامه سازمان توسعه  و عمران عون بن علی و پارک طبیعت تبریز آماده شد و پس از تصویب استاندار و شورای اسلامی شهر تبریز به وزارت کشور ارسال شد که درمورخ ۱۱/۹/۱۳۸۳ اساسنامه سازمان فوق الذکر از سوی امور شهرداری های وزارت کشور تصویب و به استاندارآذربایجان شرقی ابلاغ شد.

 ازاین تاریخ به بعد سازمان توسعه و عمران عون بن علی و پارک طبیعت تبریز هفدهمین سازمان شهرداری تبریز به حساب آمد و براساس اساسنامه، کلیه اعتبارات لازم ازسوی شهردازی تبریز تأمین شد.

عینالی حالا چندسال است که بخشی از زندگی تبریزی‌ها و مهمانان تبریز شده است. چشمانی که عادت کرده‌اند هر صبح کوهی استوار را مقابل خود ببینند، پاهایی که عادت کرده‌اند دست کم هرهفته یک‌بار از سراشیبی این کوه بالا بروند و ریه‌هایی که عادت کرده‌اند نفس تازه و عمیق را در بلندی‌های عینالی جست و جو کنند.

 عینالی یا همان کوه عون‌ابن‌علی تا چندسال پیش در نقشه کلانشهر تبریز، فقط یک ناهمواری بود، مثل ناهمواری‌های دیگر این سرزمین. اما حالا این کوه پس از پشت سر گذاشتن یک دوره مدیریت جهادی و بسیار فعال، به یک قطب گردشگری در سطح کشور تبدیل شده است؛ این را همه می‌گویند.

افرادی که دوست‌دارند، می‌توانند از مسیر کوهستانی و خاکی به قله صعود کنند، افرادی که دوست دارند، می‌توانند از مسیری که به تازگی سنگ‌فرش شده به بالا صعود کنند. برای افراد مسن و کم‌توان، خودروهای ون در نظر گرفته شده است که مدام در رفت و آمدند. برای آن‌هایی که دوست دارند در عین حال که شهر را از زیر چشم‌شان می‌گذارانند صعود کنند، تله‌کابینی بی‌نظیر در دسترس است.

اگر روزهای تعطیل به صفحات مجازی فعال در حوزه گردشگری در تبریز یا صفحه شهروندان عادی و حتی مسئولان و هنرمندان تبریزی توجه کنید، عکس‌های متعددی از دریاچه مصنوعی زیبا بر فراز عینالی مشاهده می‌کنید و همین دریاچه این‌روزها به رقیب اصلی و سرسخت ائل‌گلی تبدیل شده است.

مجموعه عون‌ابن‌علی این‌روزها نه‌تنها به عنوان یک الگوی موفق در توسعه زیرساخت‌های گردشگری در سطح استان آذربایجان شرقی، بلکه در سطح ایران مطرح است.

اما ارزش و اهمیت مجموعه عون‌ابن‌علی تنها بخاطر جنبه تفریحی و سیاحتی آن نیست. براساس منابع و کتب تاریخی از جمله توسط ملا محمد امین حشری تبریزی، در کتاب روضه اطهارو بحرالانساب، دو تن از فرزندان حصرت علی ابن ابی طالب (ع) به نام‌های «عون بن علی» و «زید بن علی» که از فرزندان اسما بنت عمیس می‌باشند، در این مکان آرمیده‌اند.

همین باعث شده است که امامزاده‌ای در بالاترین نقطه عینالی قرار بگیرد و عده کثیری از گردشگران زیارتی را به خود جلب کند. علاوه بر این، وجود مزار شهدای گمنام در فراز عون‌ابن‌علی بر اهمیت معنوی این مجموعه افزوده است.

اما این‌روزها نه‌تنها روند توسعه و پیشرفت مجموعه عون‌ابن‌علی متوقف نشده است، بلکه با شتاب و قدرت بیش‌تری تداوم دارد.

کارشنان حوزه گردشگری همواره از مجموعه عون‌ابن‌علی با تمام اقدامات صورت‌گرفته در حوزه فضای سبز و عمرانی و فرهنگی‌اش، به عنوان الگوی ایجاد زیرساخت‌های گردشگری یاد می‌کنند و گواه ادعای کارشناسان همین است که در روزهای تعطیل در مجموعه عون‌ابن‌علی «جای سوزن انداختن نیست.»