مدینه فاضله تندروها چگونه جایی است؟ دوزخ داعشی!

۲۰ خرداد ماه ۹۳ ناگهان همه دنیا غافلگیر شد. در چند ساعت بزرگترین شهر شمال عراق سقوط کرد، در مقیاس یک زمان برای عملیات نظامی می توان  سقوط موصل را در “کسرِثانیه” دانست.  حدود ۵۰۰ جنگجو گروه دولت اسلامی عراق و شام شهر سنی نشین موصل را تصرف کردند. این در حالی بود که تعداد نظامیان عراقی حاضر در شهر ۲۰هزار نفر بودند. همه آنها میدان را خالی کردند. ترس و پول آنها را وادار کرده بود که فرار را بر قرار ترجیح دهند.

سقوط موصل آغاز سقوط شهرهای دیگر عراق بود. شهرهای بزرگ و کوچکی که یکی پس از دیگری تسلیم داعش می شدند و این روند با سرعت تمام در جریان بود. بی شک دنیا غافلگیر شده بود. داعش تقریبا تمام مناطق سنی نشین عراق را تصرف کرد.  داعش به سمت مناطق کردنشین نیز هجوم برد. کرکوک و اربیل هدف آن ها بود. آن ها در مخمور یک قدمی اربیل مرکز کردستان عراق متوقف شدند. بخش بزرگی از کرکوک را تصرف کردند.

کنترل بخشی از میادین نفتی را به دست گرفتند و پس از رقه در استان حسکه سوریه، موصل در استان نینوای عراق را به عنوان دومین پایتخت خود انتخاب کردند. موصل شهری تاریخی، سومین شهر بزرگ عراق است که شرایط ارتباطی بسیار مناسبی را برای داعش فراهم کرد. از یک طرف به کردستان عراق، از طرف دیگر به سوریه و از سمت دیگر به کرکوک و تکریت راه دارد.

موصل نزدیک به رود دجله است و با تصرف آن یکی از بزرگترین منابع آبی عراق نیز در اختیار داعش قرار گرفت. داعش  پیش روی در امتداد دجله را ادامه داد از جنوب تا سامرا، از شرق تا جلولا (نزدیک مرز ایران)  و از غرب تا الرمادی و فلوجه در استان الانبار پیش رفت. این پیش روی عراق را در آستانه تجزیه به سه بخش تحت کنترل کردها، داعش و شیعیان قرار داد.

اما پیش روی داعش درهمین نقطه متوقف شد. حمایت گسترده خارجی از دولت عراق و اقلیم کردستان، کنار رفتن نوری مالکی نخست وزیر مورد انتقاد سیاسیون اهل سنت و تشکیل دولت توسط حیدر العبادی سیاستمدار میانه رو شیعه در کنار فتوای مرجعیت عراق برای مبارزه با داعش باعث شکل گیری بسیج عمومی و همبستگی گسترده خارجی و داخلی در برابر این گروه شد.

داعش پس از سه ماه تاخت و تاز در عراق متوقف و نبرد سخت علیه این گروه وارد فاز تازه ای شد. آرام آرام بخش های از مناطق تصرف شده آزاد شدند. حملات هوایی ائتلاف علیه داعش به میادین نفتی تحت کنترل این گروه، آن ها را دچار بحران مالی کرد و از طرف دیگر با فشار سیاسی به دولت های حامی داعش (عربستان سعودی و قطر)، حمایت های آن ها نیز از این گروه به شدت کاهش یافت.

در جبهه سوریه نیز داعش با حمله گسترده به کوبانی به جنگ کردهای سوریه رفت، برای مدتی کوبانی را تصرف کرد اما با حمایت خارجی از کردها، بسیج مردمی کردها، اعزام پیشمرگه های اقلیم کردستان  و ارسال سلاح به کوبانی، داعش در موقعیت ضعف قرار گرفت. با وجود آنکه کوبانی در تصرف آن ها بود با مقاومت کردها شهر باز پس گرفته شد و تلفات سنگینی در این نبرد به داعش وارد شد.

این اتفاقات داعش را به وضعیت امروز آن رسانده است. گروهی که در تابستان نیمی از عراق را تصرف کرده بود امروز در محاصره ارتش عراق، نیروهای مردمی (حشد الشعبی) و کردها قرار دارد و هر روز به عقب نشینی خود ادامه می دهد.

جدای از جبهه جنگی که داعش در عراق و سوریه ایجاد کرد، در طول نه ماه گذشته این گروه اقدامات و رفتارهای کم نظیری از خود به نمایش گذاشت.

تشکیل خلافت
گروه تروریستی داعش پس از تسلط بر موصل اعلام کرد که نام خود را تغییر داده است و “دولت اسلامی عراق و شام” یا همان “داعش” به “دولت اسلامی” تبدیل شده است. به این ترتیب این گروه دولتی خود خوانده برپایه “خلافت” تشکیل داده. داعش ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه معرفی کرد. این اقدام بی سابقه بود. تنها سال ها پیش طالبان به رهبری ملا عمر در افغانستان اعلام تشکیل امارت اسلامی کرده بود.  

داعش خلافت خود را ادامه خلافت عباسیون می داند. پرچم سیاه آن ها نیز شبیه پرچم عباسیون است.

پس از اعلام خلافت، برای اولین بار از بغدادی ویدئویی منتشر شد که طی سخنرانی در مسجد جامع نورالدین موصل خود را خلیفه مسلمانان خواند.

جنگ تبلیغاتی
داعش از همان ابتدای حرکت خود با تمرکز بر روی فعالیت های تبلیغاتی در رسانه های مجازی، جدای از نبرد میدانی جنگ تبلیغاتی را نیز با قدرت پیش برد. فعالیت گسترده در شبکه های اجتماعی، انتشار تصاویر جنایت های این گروه فضای سنگینی از رعب و وحشت را ایجاد کرد.

برخلاف تمام گروه های تروریستی جهان که عموما زیر بار مسئولیت جنایت های شنیع و بسیار خشونت بار نمی روند، داعش با افتخار جنایت ها را به گردن می گیرد و خود آن ها را رسانه‌ای می کند. نه طالبان، نه القاعده، نه خمرهای سرخ، نه مافیاهای خشن مکزیکی هیچکدام به این صراحت از جنایت هایشان خبر نمی دادند و مسئولیت آن را بر گردن نمی گرفتند.

سیستم تبلیغاتی داعش بی تردید یکی از پربسامدترین اقدامات این گروه بود. اعضای این گروه توانستند در مدت زمانی بسیار کوتاه موجی از استیصال و وحشت را در میان مردمان شمال عراق پراکنده کنند، به عقیده بسیاری از تحلیلگران داعش با سوار شدن بر موج وحشت توانست در عراق پیش روی کند.

داعش با ۵۰ هزار حساب کاربری فعال در توئیتر که میلیون ها نفر در جهان مخاطب داشت فعالیت تبلیغاتی می کرد. هر چند بسیاری از این حساب های کاربری مسدود شده اند اما این گروه با فعالیت در شبکه های اجتماعی ناشناخه به کار تبلیغاتی خود ادامه می دهد.

فعالیت در شبکه های اجتماعی بخشی از سیستم پروپاگاندای پیچیده این گروه است. داعش ویدئوهای حرفه ای منتشر می کند. ویدئوهایی که بسیار اثر گذارند. ویدئو آتش زدن الکساسبه خلبان اردنی یکی از نمونه های موفق این ویدئوها بود. ویدئو سربریدن مسیحیان قبطی مصر نیز نمونه ای دیگر است.

داعش در ویدئو سربریدن گروگان های خود موقعیتی را به تصویر می کشد که شباهت بسیار زیادی به سکانس پایانی فیلم هفت دیوید فینچر دارد سکانسی که در آن کارآگاه جوان، قاتل زنجیره ای نارنجی پوش را در بیابان در گیر می اندازد.

داعش با استفاده از پتانسیل بالای فضای مجازی، جنگ تبلیغاتی با کمترین هزینه انجام دنبال می کند.

سخت کُشی و شکنجه
داعش گروهی است که در “سخت کشی” و شکنجه خلاقانه عمل می کند. تاریخ همیشه مملو از سخت کشی‌ها بوده است. گناهکاران و بی گناهانی که مورد غضب قرار می گرفتند و به شدیدترین شکل ممکن مجازات می شدند.

این گروه تروریستی نیز در نه ماه اخیر دست به مجازات های رقت انگیزی زده است. مجازات هایی که با شکنجه های دردناک همراه است. از سربریدن دسته جمعی دشمنان تا زنده زنده در آتش سوزاندن. یا از بلندی به پایین پرتاب کردن.

این گروه ادعا می کند براساس شریعت اسلامی عمل می کند. ادعایی که از سوی رهبران مسلمانان رد شده است. به گونه ای که شیخ الازهر یکی از رهبران اهل سنت مجازات “کشتن، به صلیب کشیدن یا قطع یک دست و یک پا در دو سوی مخالف” را برای اعضای داعش تعیین کرد.

خشونت عریان داعش در نحوه کشتن الکساسبه  خلبان اردنی در نوع خود بی نظیر است.

الکساسبه زنده زنده در میان شعله های آتش سوخت. ویدئو حرفه ای آن به صورت گسترده منتشر شد. این تصاویر آنقدر تکان دهنده بود که مادر این خلبان اردنی تاب تحمل آن را نداشت و دو روز پس از انتشار آن از دنیا رفت.

کشتار ایزدیان  در سنجار و قتل شیعیان این احتمال را تقویت کرد که داعش به دنبال پاکسازی مذهبی در شمال عراق است.

گزارش های رسانه ها نشان می دهد شلاق زدن در ملاء عام و قطع عضو خاطیان در مناطق تحت حکومت داعش به امری عادی و روزمره بدل شده است.

داعش چند گروگان اروپایی، آمریکایی و ژاپنی را سر برید و تصاویر آن را منتشر کرد. این گروه به امدادگران و خبرنگاران نیز رحم نمی کند.

جهنم زنان
داعش بر خلاف دیگر گروه های تروریستی در خاورمیانه، برای زنان برنامه های مشخصی دارد. این گروه همانگونه که برای مردان جوان جذاب است برای زنان جوان نیز جذابیت دارد. گزارش هایی از پیوستن دختران نوجوان اروپایی به داعش در سوریه منتشر شده است که نگرانی های زیادی را برانگیخته است.

آنها برای زنان راهنمای زندگی دارند. در راهنمای داعش آمده است: “ازدواج یک دختر در ۹ سالگی قانونی است. اما بسیاری از دختران در ۱۶ یا ۱۷ سالگی ازدواج می کنند.” از این سن به بعد او باید در خانه و به دور از انظار عمومی باشد و از خلیفه در پشت درهای بسته حمایت کند.

در بخش دیگری از این رساله آمده زنان نباید خود را از فعالیت ها دور نگه دارند، بلکه برعکس باید تحصیل کنند، به ویژه درباره تمامی جنبه های اسلام. این راهنما، آزادی به سبک غرب را که زنان برای کار کردن از خانه خارج می شوند، رد کرده و می گوید: “زنان از ایده برابری با مردان چیزی نصیبشان نمی شود.”

در این رساله از بوتیک های لباس و سالن های زیبایی به عنوان کارهای شیطانی یاد شده است. در رساله داعش از زنان کشورهای عربی درخواست شده است که به “مدینه فاضله” آن ها بپیوندند.

تاکنون ۵۰ زن از انگلیس به داعش پیوسته اند. زنان زیادی نیز از کشورهای عربی با این گروه همراه شده اند. داعش گروهی است که برده داری را مجاز می دانند.

داعش در جریان پاکسازی سنجار تعدادی زیادی از زنان ایزدی را به بردگی جنسی گرفته است. این گروه تجاوز به زنان “کافر” را مجاز می شمارد. داعش زنان ایزدی را خرید و فروش می کند و از این طریق درآمد کسب می کند.

یکی ازشاهدان که وضعیت زنان در رقه را دیده است در این باره می گوید: «برای زنان رقه، همانند زندانی بزرگ است. اگر سن آنها کمتر از ۴۵ سال باشد، نمی‌توانند از شهر خارج شوند.»

به گفته او “شبه‌نظامیان داعش شیفته سکس هستند. برخی از آنها دو و یا حتی سه زن دارند و حتی با وجود این تلاش می‌کنند تا تعدادی “برده” از دختران ایزدی بگیرند.”

داعش مهمترین نقش زنان را فرزند پروری می دانند. فرزندانی که جهادگرایان آینده این گروه باشند. این گروه رساله ای نیز در این باره منتشر کرده است که در آن تاکید شده است “منتظر نمانید تا فرزندانتان هفت ساله شوند تا تربیت “جهادی” آن‌ها را آغاز کنید چرا که آن زمان بسیار دیر است.”

ممنوعیت آموزش
آموزش در گروه داعش نیز سر فصلی عجیب است. این گروه همچون متحدش در آفریقا، “بوکو حرام” مخالف هر گونه آموزش “غربی” است.

داعش به امر آموزش در مناطق تحت کنترلش به شدت نظارت می کند. فقط درس هایی باید به کودکان آموزش داده شود که مورد تائید خلافت باشد. این درس‌ها بیشتر دینی و نظامی هستند.

این آموزش ها به دنبال “ترغیب کودکان به افراطی‌ گری و پرورش روحیه جنگ‌طلبی” در آن هاست. هر کس از قوانین آموزشی تخطی کند به سختی مجازات خواهد شد.

چندی پیش داعش پنج معلم را به اتهام آن‌که پنهانی درس می‌داده‌اند، در ملاء و در حضور کودکان شلاق زد. معلمان تنبیه شده همچنین مجبور شده‌اند خیابان را تمیز کنند.

تخریب تاریخ
داعش تمام تلاش خود را به کار بسته است تا جنایات جنگی اش را افزایش دهد. آخرین نمونه بارز آن نابود کردن آثار تاریخی در موصل و نمرود است. این گروه کلیساها را تخریب می کند و هر چه از تمدن و تاریخ نشانی داشته باشد از بین می برد.

نیروهای داعش اوایل اسفند ماه مجسمه های موزه موصل را از بین بردند و تصاویر آن را منتشر کردند. استدلال آن ها این بود که این مجسمه های از مظاهر بت پرستی هستند.

پیش از داعش طالبان نیز در افغانستان آثار تاریخی را نابود می کرد و بدترین آن منفجر کردن مجسمه های غول پیکر بودا بود.

داعش در این مورد از نیز طالبان گوی سبقت را ربوده است، مجسمه های بودا کاملا تخریب نشدند اما داعش مجسمه ها را به خاک تبدیل می کند.

آن ها هفته پیش اشیا تاریخی شهر نمرود در نزدیکی موصل را از این شهر خارج کردند پس از آن شهر و مجسمه های سه هزار ساله آن را را با ماشین الات سنگین با خاک یکسان کردند.

شهر تاریخی نمرود که از آن به عنوان نگین تمدن آشوری یاد می‌شود در قرن ۱۳ پیش از میلاد و در حاشیه رود دجله، بنیان گذاشته شد.

خریب عمدی آثار تاریخی “جنایت جنگی” محسوب می شود. این اقدام داعش بازتاب گسترده ای داشت از بان کی مون تا آیت الله سیستانی آن را به شدت محکوم کردند.

البته این گروه برخی اشیاء تاریخی را نابود نمی کند بلکه آن ها را به فروش می رساند و از این طریق درآمد زایی می کند.

خودتخریبی
موارد ذکر شده نمود های از تفکر و عمل این گروه افراطی در حکومت داری است. این گروه با وضع قوانین عجیب و رفتارهای شگفت انگیز هر روز بیش از گذشته خود را تخریب می کند.

“خود تخریبی”، عجیب ترین رفتار این گروه است، که با هیچ عقلانیت و سیاستی خوانش ندارد.

داعش در بستری آماده توانست چند ماهی در عراق بتازد. با پول نفت و کمک خارجی خود را تامین کند، اما با مسدود شدن منابع مالی، مشخص شدن ابعاد عوامفریبی اش در موقعیت ضعف قرار گرفته است.

مدینه فاضله داعش اکنون در بحران قرار دارد و نمی توان گفت این گروه با این سبک و سیاق می تواند به حکومت داری و خلافتش ادامه دهد. اما سوال اصلی این است که آیا تفکر داعش نیز به زودی از بین می رود؟

سید حسین نصر در این باره معتقد است: «آنها معتقدند این راهی است که آنها را به خدای تبارک و تعالی می رساند. بعد واقعی این پدیده خطرناک که در حال حاضر در کشورهای عربی و اسلامی وجود دارد بعد فرهنگی، فکری و عقیدتی است. کسانی که به دنبال حل امنیتی یا حل نظامی این مشکل هستند دچار اشتباه شده اند. این موضوع عمیقتر از آن است که با راه حل امنیتی یا نظامی برطرف شود. یا مثلا برخی از مردم می گویند این جریانها در محیطی فقیر بزرگ شده اند پس بگذارید هر کاری می خواهند بکنند. اما بررسی ها نشان داده است آنها بزرگ شده یک محیط فقیر نیستند بسیاری از آنها از اروپا آمده اند و بسیاری از آنها زندگی طبیعی و اوضاع مالی خوبی داشتند. بحث تنها از عوامل سیاسی ، اقتصادی یا اجتماعی ما را دچار اشتباه خواهد کرد. شاید این مسائل عوامل کمک کننده باشد اما دلیل اصلی و واقعی، عامل فرهنگی، فکری و عقیدتی است.»
 فرارو-سجاد زند