تبریز در بن‌بست ترافیک؛ نجات ‌شهر نیازمند عزم و همکاری ۲۴ دستگاه

به گزارش آی نیوز، آمارها گویای واقعیت‌های نگران‌کننده‌ای است: روزانه حدود ۱۵۰ هزار خودرو به مرکز شهر تبریز وارد می‌شود، سالانه ۲۴۰ هزار تصادف رانندگی رخ می‌دهد و پلیس راهور به طور میانگین روزانه برای ۷۰۰ مورد تصادف در سطح شهر کروکی تهیه می‌کند. این ارقام، تبریز را پس از تهران در رتبه دوم کلان‌شهرهای پرترافیک کشور قرار داده است. تبریز در بن‌بست ترافیک

حل معضل ترافیک نیازمند

دوربین‌های نظارتی؛ گام اول در مسیر هوشمندسازی

محبوب عبداله‌پور، مدیرعامل سازمان مدیریت مهندسی و شبکه حمل‌ونقل شهرداری تبریز، در تشریح برنامه‌های هوشمندسازی شهری توضیح می‌دهد: «طرح مدیریت هوشمند شهری تبریز بر سه پایه اساسی استوار شده است: ایجاد مرکز متمرکز مدیریت هوشمند، پروژه فیبر نوری و نصب دوربین‌های ترافیکی.»

به گفته وی، در فاز اول این طرح، تعداد دوربین‌های ترافیکی شهر از ۱۷۵ دستگاه به ۵۰۰ دستگاه افزایش یافته و در فاز دوم با انعقاد قراردادی ۲۰۰ میلیارد تومانی، تعداد این دوربین‌ها به ۱۱۸۰ دستگاه خواهد رسید. در نهایت با تکمیل فاز سوم، تعداد دوربین‌های نظارتی تبریز به ۲۰۰۰ دستگاه خواهد رسید که استانداردی قابل قبول در سطح کلان‌شهرهای جهان محسوب می‌شود.

ریشه‌یابی معضل ترافیک

عبداله‌پور با تأکید بر اینکه «مدیریت ترافیک تنها با نصب دوربین محقق نمی‌شود»، به تبیین پنج عامل اصلی معضل ترافیک تبریز می‌پردازد. اولین و مهمترین عامل از دیدگاه او «عدم آموزش مستمر و فرهنگ‌سازی ترافیکی» است: «وقتی پدر یا مادری مقابل مدرسه به صورت دوبله یا سوبله پارک می‌کند، در حال آموزش قانون‌گریزی به کودک خود است.»

عامل دوم «عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی» عنوان می‌شود: «وقتی در یک میدان کوچک مجوز سه یا چهار نمایشگاه خودرو صادر می‌شود، طبیعی است که ترافیک شکل بگیرد.» سومین عامل به «ضعف قوانین بالادستی» مربوط می‌شود.

عبداله‌پور با اشاره به قانون تبدیل کاربری مسکونی به مطب پزشکی می‌گوید: «این قانون در شرایطی تصویب شده که ترافیک به معضل امروز تبدیل نشده بود. باید این قانون تغییر کند، یا الزامات دقیق اجرای قانون فعلی از جمله تأمین چهار واحد پارکینگ برای هر مطب به طور جدی اجرایی شود.» چهارمین عامل «تولید خودروهای شخصی بیش از اندازه و عدم توجه به تولید خودروهای عمومی» است و پنجمین عامل «عدم اعمال قانون به اندازه کافی» عنوان می‌شود.

تبریز دومین شهر پرترافیک

حمل‌ونقل عمومی؛ کلید طلایی حل معضل ترافیک

محمدرضا روشنی، معاون ترافیک و حمل شهرداری تبریز، با تأیید وضعیت نامناسب ترافیک تبریز، بر نقش محوری حمل‌ونقل عمومی در حل این معضل تأکید می‌کند: «در کل دنیا ثابت شده که تعریض خیابان‌ها نه تنها ترافیک را کاهش نمی‌دهد، بلکه آن را تشدید می‌کند.»

وی با اشاره به تجربه شهرهای موفق جهانی مانند هامبورگ و ورشو می‌گوید: «در این شهرها با وجود تعداد خودروهای بیشتر و خیابان‌های باریک‌تر، ترافیک بسیار کمتری تجربه می‌شود، زیرا آنها سیستم حمل‌ونقل عمومی قوی و محدودیت‌های ترافیکی جدی دارند.»

روشنی از برنامه‌های شهرداری برای توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی خبر می‌دهد: «تاکنون ۲۰۰ دستگاه از ۵۰۷ دستگاه اتوبوس جدید وارد چرخه بهره‌برداری شده و پیگیر تحویل مابقی هستیم. همچنین برای نوسازی سه هزار دستگاه تاکسی اقدام کرده‌ایم که ۲۰۰۰ دستگاه آن تحویل داده شده است.» به گفته وی، شهرداری قصد دارد نوسازی ناوگان تاکسیرانی را تا پایان سال آینده به چهار تا پنج هزار دستگاه برساند.

مدیریت ترافیک مرکز شهر؛ چالش‌ها و راهکارها

معاون ترافیک شهرداری تبریز، راه حل مدیریت ترافیک محدوده مرکزی و تاریخی شهر را در سه اقدام اساسی می‌داند: «نصب دوربین و ایجاد محدودیت ترافیکی، ایجاد پیاده‌راه و تامین ناوگان حمل‌ونقل عمومی مکفی.»

وی توضیح می‌دهد: «ما باید اول زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم و سپس از شهروندان بخواهیم از خودروی شخصی استفاده نکنند. نمی‌توانیم ابتدا محدودیت ایجاد کنیم و بعد به فکر توسعه حمل‌ونقل عمومی باشیم.»

اتوبان شهید کسایی؛ نماد مدیریت ناکارآمد ترافیک

اتوبان شهید کسایی به عنوان یکی از بحرانی‌ترین نقاط ترافیکی تبریز، نمونه بارزی از چالش‌های مدیریت ترافیک در این کلان‌شهر است. این اتوبان که کارکرد درون‌شهری و برون‌شهری را همزمان دارد، صحنۀ تصادفات تقریباً روزانه است. روشنی در این زمینه می‌گوید: «پروژه آزادراه تبریز-ارومیه که به موازات این اتوبان در حال احداث است، می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات این محور را حل کند.»

فرهنگ ترافیک؛ حلقه گمشده مدیریت ترافیک

مسئولان شهری بر اهمیت فرهنگ‌سازی ترافیکی تأکید دارند. عبداله‌پور با اشاره به رفتارهای ناهنجار ترافیکی می‌گوید: «وقتی شهروندی در کنار تابلو پارک ممنوع به صورت دوبله پارک می‌کند، در واقع به فرزند خود می‌آموزد که می‌توان قوانین را نادیده گرفت.» از سوی دیگر، روشنی معتقد است: «فرهنگ شهروندی باید به سمت استفاده از حمل‌ونقل عمومی سوق داده شود. البته این کار مستلزم ارائه خدمات باکیفیت از سوی مدیریت شهری است.»

راه حل نهایی؛ همگرایی بین‌دستگاهی

عبداله‌پور با اشاره به مطالعات انجام گرفته از سوی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی که ۲۴ دستگاه را در تولید ترافیک مؤثر می‌داند، تأکید می‌کند: «تا زمانی که این ۲۴ دستگاه پای کار نیایند و تصمیمات جسورانه گرفته نشود، شهرداری و پلیس راهور به تنهایی نخواهند توانست مشکل ترافیک را حل کنند.»

وی تصریح می‌کند: «مسائلی مانند قیمت بنزین، نرخ جرایم رانندگی، تولید خودرو و قوانین کاربری اراضی، همگی در حیطه اختیارات دستگاه‌های دیگر است.»

چشم‌انداز آینده تبریز بزرگ

روشنی معاون شهردار تبریز نیز چشم‌انداز پنج‌ساله ترافیک تبریز را مشروط به اجرای سیاست‌های محدودکننده ترافیکی می‌داند: «اگر نتوانیم استفاده از خودروی شخصی را کاهش دهیم، هر چقدر هم هزینه کنیم موفق نخواهیم بود.» به گفته وی، تجربه جهانی نشان داده که تنها با ترکیب «حمل‌ونقل عمومی قوی» و «اجبار قانونی» می‌توان ترافیک کلان‌شهرها را مدیریت کرد.

نهایتا، راه چاره نجات تبریز چیست؟

نجات تبریز از بحران ترافیک، نیازمند عزمی جسورانه و همکاری همه‌جانبه است. در حالی که شهرداری با پروژه‌های هوشمندسازی و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی بستر فنی را فراهم می‌کند و پلیس راهور بر ضرورت فرهنگ‌سازی و اعمال قانون تأکید دارد، محور اصلی موفقیت در گرو هماهنگی ۲۴ دستگاه دخیل در امر ترافیک است. مجلس شورای اسلامی برای اصلاح قوانین کاربرد اراضی و حذف استفاده از کاربری مسکونی برای کاربری درمانی، خودروسازان برای تولید اتوبوس و وزارت نفت برای واقعی‌سازی قیمت بنزین، باید سهم خود را در این مسئله ایفا کنند. تبریز در آستانۀ تصمیمی تاریخی قرار دارد: یا با عزمی ملی تحول در مدیریت ترافیک را کلید می‌زند، یا در چرخه معیوب «ترافیک بیشتر-زیرساخت بیشتر» گرفتار خواهد ماند. انتخاب نهایی، تعیین کننده آینده این کلان‌شهر تاریخی خواهد بود.
گزارش : علی عباسی
تبریز در بن‌بست ترافیک