روزمرگی، آفتی برای جامعه شاد

حال این سئوالات مطرح است که آیا روزمرگی یک بیماری بشمار می آید و یا پدیده ای اجتماعی است که آسیب هایی را برای افراد بدنبال دارد؟
روزمرگی چگونه و با چه عواملی خود را در زندگی افراد نشان می دهد و آیا فعالیت اجتماعی نامتناسب با نیاز افراد جامعه در بروز این پدیده تاثیرگذار است یا نه؟
و در آخر اینکه راههای مقابله با آن چیست؟
به گفته کارشناسان مسائل اجتماعی، مرض روزمرگی، فرد را دچار انزوا، سرخوردگی، ناتوانی و افسردگی کرده و او را به انواع بیماری های روحی و روانی دچار می سازد.
همچنین سبب کاهش بازده شغلی و اجتماعی، کاهش ارتباطات خانوادگی، کاهش توانمندی و گرایش به سمت لذت جویی های آنی در فرد می شود.
روزمرگی موجب می شود تا فرد بدون لذت بردن از کار و فعالیت اجتماعی، خود مسئولیت های محوله را بدون تغییر در مدت زمانی طولانی به انجام برساند.
روزمرگی سبب خود آزاری در فرد آسیب دیده برای تامین نیازهای مادی و غیر مادی و نیز انجام کار با ‌عذاب وجدان نیز در فرد می شود.
از سوی دیگر باید بررسی شود که چرا اغلب افراد خانه دار و یا حتی شاغلین دچار روزمرگی می شوند؟
عده ای از محققان بهداشت روانی، روزمرگی را یک بیماری اجتماعی قلمداد می کنند و از آن به نام «مرگ احساسات» نام می برند.
این محققان پس از بررسی گسترده بر روی افراد مختلف جامعه با شرایط زندگی‌ گوناگون به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از عوامل موثر بروز روزمرگی، «سرخوردگی» است و سرخوردگی را نتیجه افکار پوچ و بیهوده‌ حاصل از تلاش نامطلوب افراد می دانند.
این درد فراگیر که همچون مرضی به جان جامعه افتاده را چگونه می توان از بین برد و از آسیب های وارده آن به افراد جلوگیری کرد و در نتیجه جامعه ای شاد داشت؟

** روزمرگی بیماری نیست
روانشناس و استاد دانشگاه شهید بهشتی معتقد است، روزمرگی بیماری نیست بلکه جزو آسیب اجتماعی محسوب می شود.
دکتر «سیما فردوسی پور» در گفت وگو با خبرنگار گروه اجتماعی ایرنا، همچنین مقوله افسردگی را از روزمرگی جدا دانسته و می گوید: اگر فردی احساس کرد که هیچ چیز در او اثرگذار نیست و هیچ موردی در زندگی باعث شادی او نمی شود، این فرد دچار افسردگی شده و نه روزمرگی و باید حتما به او کمک درمانی تخصصی کرد.
وی ادامه می دهد: افراد باید برای رهایی از روزمرگی در کارهای روزانه خود تنوع ایجاد و برای شاد نگهداشتن فضای کاری خود تلاش کنند.
وی بر این باور است که عوامل بیرونی همچون خانواده، مشاوران، ‌مدیران و دولت و حتی رسانه ها در زمینه پیشگیری از روزمرگی افراد جامعه نقش بسزایی دارند.
فردوسی پور خاطرنشان می کند: برای رهایی شاغلان از روزمرگی نیز باید مدیران دستگاه ها تلاش کننند تا با برگزاری گردهمایی ها و ‌جشن ها، کارکنان خود را از حالت موسسه زدگی و روزمرگی خارج کنند. باید با سخنان امیدوار کننده انگیزه و امید را در کارکنان ایجاد کرد تا اثر مثبت آن در فعالیت های اجتماعی به ثمر بنشیند. ‌

** روزمرگی نشانه انقطاع و گسست است
همچنین مدیر گروه علوم اجتماعی(دانشگاه) تهران مرکز نیز روزمرگی را نشانه انقطاع و گسست دانسته و تصریح می کند: روزمرگی براساس نیازهای زندگی مدرن برانگیخته می شود اما متناسب با نیازهای مادی افراد در جامعه مدرن نیست.
امیر مسعود امیرمظاهری می گوید: فردی که دچار روزمرگی شده احساس تعلق اجتماعی ندارد و فقط سعی می کنند صورت ها و شکل ساختارها را حفظ کنند در ظاهر به انجام وظایف بپردازند اما از مسئولیت اجتماعی لازم برخوردار نیست.
وی ادامه می دهد: اگر جامعه، هدف هایی را معرفی می کند، راه های رسیدن به آن هدف ها باید وجود داشته باشد تا افراد دچار روزمرگی نشوند یعنی اگر ما نیازهای مادی افراد را تحریک کنیم باید از راه تلاش کردن این نیازهای مادی رفع شود.
امیرمظاهری، تقویت سیستم های اجتماعی و جایگزینی آن با سازمان ها و نهادی مدنی و آموزش شهروندان را از جمله راهکارهای رهایی از روزمرگی عنوان کرده و می افزاید: فرد دچار روزمرگی باید مهارت زندگی خود را تقویت کند و در روند زندگی تحرک داشته باشد و منتظر تایید از بیرون نباشد بلکه «خودانگیزشی» از درون خود فرد باید بیرون بیاید.
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران می گوید: افراد جامعه همچنین باید خود را در شرایط جدید زندگی مدرن متحول کنند و با افزایش آگاهی، با شرایط و مقتضایات زندگی مدرن که از آنها انتظار می رود همسو شوند و البته نقش مراکز آموزشی، وسایل ارتباط جمعی، گروه های مرجع، همسالان و نهادهای مختلف را نباید برای رهایی از روزمرگی نادیده گرفت.
وی تصریح می کند: اگر نه جامعه و نه خود فرد تلاشی برای پیشگیری یا رهایی از روزمرگی نکند، این موضوع تشدید می شود و اختلالات روحی و روانی بر افراد و جامعه حاکم شده و به انواع لایه ها و طبقات جامعه سرایت خواهد کرد.
امیرمظاهری می گوید: روزمرگی امروزه بیشتر در جامعه مدرن توسعه یافته اما نمودهای آن در جامعه سنتی هم وجود دارد. آنچه در جامعه مدرن قابل مشاهده است، کاهش تعلقات اجتماعی است، یعنی کنشگران اجتماعی بسته به تکالیف اجتماعی که دارند به فعالیت می پردازند اما رغبتی به مسئولیت اجتماعی خود نشان نمی دهند.
وی روزمرگی را بیشتر خاصه طبقه متوسط جامعه دانسته و می افزاید: ‌روزمرگی می تواند به بی تفاوتی منجر شود و آسیب هایی را در این باره پدید آورد.
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران تصریح می کند: طبق مباحث جامعه شناسی، اگر راه رسیدن به اهداف جامعه در افراد از سوی مسئولان فراهم شود، همنوایی اجتماعی بین جامعه و اعضای آن بوجود خواهد آمد، اما اگر راه هایی رسیدن به آن وجود نداشته باشد، انواع آسیب ها و انحرافات اجتماعی در قالب انزوا گرایی در جامعه شکل می گیرد.
وی می افزاید: احساس نداشتن حمایت اجتماعی در افراد و نیز بروز انواع اختلالات روانی از جمله افسردگی، روزمرگی را در افراد پدید می آید.
نکته آخر آنکه، برای داشتن جامعه سالم باید فرد سالم تربیت شود و این همت جمعی را طلب می کند و باید همه آحاد جامعه و مسئولان با تزریق شادی و امید به زندگی، جامعه را در دستیابی به جامعه ای پویا و با نشاط ریل گذاری کنند.

ایرنا
از: فرزانه جلالیان