پشت صحنه یک انتخاب و بررسی عملکرد گروه‌های مختلف

به گزارش آی نیوز به نقل از فارس از تبریز، اینکه آیا جبارزاده برای تصدی این سمت بهترین گزینه بوده یا نه بحث جداگانه‌ای است و سئوالی است که گذشت زمان و تدبیر و مدیریت دکتر جبارزاده آن را ثابت خواهد کرد.
اگر او رفتاری بر محور توسعه و آبادانی و بر مبنای ارتقای جایگاه استان آذربایجان‌شرقی در همه سطوح اتخاذ کند قطعا محبوب ملت خواهد شد و تا سال‌ها نام و یادش ورد زبان‌ها خواهد بود همانند شخصیتی چون عبدالعلی‌زاده و یا شاید همانند دکتر بیگی! مردم آذربایجان حافظه خوب، قدرت درک و تحلیل بالا، توان نقد و بررسی و روحیه‌ی قدرشناسانه‌ای دارند.

به عنوان مثال هنوز هم برای آنها افرادی مانند عبدالعلی‌زاده و درویش‌زاده به عنوان سرمنشا تحول و توسعه مطرح هستند. در چنین شرایطی آیا جبارزاده خواهد توانست جای پای ویژه‌ای را برای خود در سپهر سیاست و توسعه استان باز کند؟

از همان لحظه‌ای که نام روحانی به عنوان برنده انتخابات خرداد ۹۲ اعلام شد رایزنی و اظهار نظر بر سر استاندار آینده آذربایجان‌شرقی بالا گرفت. در این فاصله پنج ماهه نام بیش از ۳۰ شخصیت سیاسی و علمی و مدیریتی برای تصدی این سمت بر سر زبان‌ها افتاد.

نام‌هایی چون سیدمهدی حسینی، سیدحسین هاشمی، عبدالعلی‌زاده، درویش‌زاده، میلانی، شافعی، مهرعلیزاده، محمدعلی سبحان الهی، صادق نجفی، علی نیکزاد و جبارزاده!

در شرایط کنونی که بالاخره دود سفید انتخاب استاندار از دودکش هیئت دولت بلند شده و کرسی نشین عمارت استانداری مشخص شده تحلیل اخبار و رویدادها و بررسی عملکرد و واکنش برخی دست اندرکاران ضروری به نظر می‌رسد. آنچه که برای مردم آذربایجان جای سئوال است این است که دلیل تاخیر دو ماهه در انتخاب استاندار چه بود؟ چه اتفاقاتی در جریان این انتصاب روی داد؟ عملکرد مجمع نمایندگان استان در این زمینه چه بوده است؟ واکنش مردم و مدیران استان و حتی استاندار قبلی به جریان حوادث و اخبار و شایعات مربوط به انتخاب استاندار چه بوده است؟

گزینه‌هایی در این چند ماه مطرح شدند و حتی نام آنها بر روی میز دکتر روحانی قرار گرفت اما در آخرین لحظه خط قرمز خوردند. افرادی حتی تا پشت در جلسات هیئت دولت رفتند تا از برنامه‌های خود دفاع کنند اما ناکام ماندند و در مقابل افرادی هم بودند که به خیال استاندار شدن هر روز از جلوی استانداری رد می‌شدند تا مسیر احتمالی محل کار آینده خود را بهتر بشناسند!

اکنون لازم است تا همه کنشگران و تحلیل گران سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای به آسیب شناسی موضوع پرداخته و از تکرار برخی کاستی‌ها و  که در طول چند ماه گذشته روی داد پیشگیری کنند. در این بین عملکرد متفاوت چهارگروه، بیش از سایرین به چشم آمد: مجمع نمایندگان استان، استاندار قبلی (بیگی)، رسانه‌های گروهی و رئیس ستاد روحانی در استان (سیدمهدی حسینی) !

۱) عملکرد مجمع نمایندگان استان:

مجمع نمایندگان استان در این دوره تکاپوی عجیبی را ازخود به نمایش گذاشت. در مورد چرایی و خوب و بد بودن این تحرکات حرف و حدیث بسیاری در محافل عمومی مطرح است. اما یک واقعیت انکارناپذیر در این بین واکنش عجیب برخی نمایندگان استانی بود.

هر چند سعیدی ریاست دوره‌ای این مجمع را بر عهده داشت و اصولا باید اخبار مربوط به طرح اسامی گزینه‌ها از زبان او منتشر می‌شد اما با این حال برخی از نمایندگان شهرستان‌ها هم برای آنکه عکس و نامشان در صدر اخبار  محلی مطرح شود به موضع گیری پرداخته و اخباری را منتشر می‌کردند که هرگز سندیت نداشت و غیر واقعی بودن آنها به سرعت مشخص می‌شد. این امر موجب پیدایش جو بی‌اعتمادی در عرصه رسانه و خبررسانی و آشفتگی ذهن مردم و گروه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی استان شد.

انتشار اخبار ضد و نقیض بسیار فضای بی‌اعتمادی را در استان غالب کرد به طوری که حتی آن زمان که قطعی بودن انتخاب جبارزاده به عنوان استاندار با درجه احتمال ۹۹ درصد توسط یکی از نمایندگان و در فاصله یک روز مانده به انتخاب جبارزاده در فضای رسانه‌ای منتشر شد کمتر کسی بر قطعیت آن باور داشت. مردم نیز از انتشار اخبار مربوط به این موضوع که به زودی تکذیب می‌شد خسته شده بودند و در محافل دوستانه و خانوادگی اندک اندک طنزها و لطیفه‌های جالبی خلق می‌کردند. کاری که مردم خوش‌قریحه آذربایجان از پس آن خوب بر می‌آیند!

در میان تکثر اظهارات نمایندگان در خصوص انتخاب استاندار، کوچک‌ترین وجه مشترکی دیده نمی‌شد. به عنوان مثال وقتی سعیدی نماینده تبریز احتمال انتخاب جبارزاده را ۷۰ درصد اعلام کرد، دهقانی نماینده ورزقان این احتمال را ۹۹ درصد و علیلو نماینده شبستر هم احتمال انتخاب جبارزاده را «بسیار زیاد» ارزیابی  کردند. با این اوصاف مردم و رسانه‌های گروهی، حرف کدام نماینده را باید معتبر می‌دانستند؟ این امر آیا نشان از تشتت بیش از اندازه آرا در درون مجمع نمایندگان ندارد؟ و جای یک سئوال همچنان باقی بود که اگر نمایندگان شهرستان‌ها در تعیین استاندار نقش دارند پس نقش وزارت کشور و دولت اعتدال روحانی در این رابطه چه بود؟ آیا رسم قانونی و دیرین انتخاب استاندار عوض شده بود؟

با این توصیف باید نقد و ایراد نخستین را بر  نحوه ی اداره مجمع نمایندگان و موضع گیری های آشکار و پنهان نمایندگان وارد کرد که از آن تب تند روزهای نخستین به عرق سرد بی‌تفاوتی و انفعال رسیدند. دولت هیچ یک از گزینه‌های مجمع را قبول نکرد و در نهایت هم سعیدی با ناراحتی و به لحن گلایه اعلام کردکه: مجمع دیگر گزینه‌ای را مطرح نخواهد کرد بلکه نسبت به گزینه‌های انتخاب شده نظر خواهد داد! دکتر فرهنگی دیگر نماینده تبریز هم خطاب به وزیر کشور گفت: «اگر قصد دارید خودتان استاندار انتخاب کنید با نمایندگان چه کار دارید، خودتان استاندار را انتخاب کنید»! کاری که باید از ابتدا این رویه دنبال می شد.

برخی از نمایندگان با تجربه اما هرگز وارد گود نشدند. حداقل در سطح رسانه‌ها اقدام به افشای دیدگاه و موضع خود نکردند و این وظیفه را بر عهده دولت گذاشتند.

اظهار نظرها در داخل مجمع به قدری زاویه دار و پراکنده بود که بر اساس کدها و اطلاعات داده شده توسط هر یک از نمایندگان که در رسانه ها منتشر می شد به خوبی می شد حدس زد که میل و علاقه نماینده به کدام شخص و جناح است. در حالی که رسالت و وظیفه نماینده، نه انتخاب استاندار و مدیر و رئیس استانی که نظارت عالی بر عملکرد دولت و وزیر مربوطه است و اینکه خود را وارد جریان انتخاب استاندار کند لطمه بر شان و جایگاه نمایندگی است. شورای انتخاب استانداران در تهران هم چندان بی‌میل نبود که وظیفه و مسئولیت خطیر و حساس انتخاب استاندار را بر گردن نمایندگان بیندازد تا اگر مردم و رسانه‌ها فردا نسبت به عملکرد استاندار اعتراض و گلایه کردند مسئولیت کار را بر گردن نمایندگان استان بیندازد! به عبارت دیگر واگذاری انتخاب استاندار به نمایندگان پوست خربزه‌ای بود که کم مانده بود نمایندگان پا روی آن بگذارند!

اینکه خبر انتخاب استاندار تنها لحظاتی بعد از انتخاب  او توسط یکی از نمایندگان شهرستانی به رسانه‌ها ارسال می شود از عجایب روزگار ما و گواهی بر این ادعاست که این نمایندگان بیشتر به بار تبلیغاتی و بهره‌گیری از فضای ایجاد شده برای طرح نام خود توجه دارند نه چیز دیگر! و گرنه کیست که نداند در جلسه هیئت دولت که جبارزاده در آن استاندار شد نه آن نماینده و نه هیچ یک از نمایندگان و مسئولان دو قوه ی دیگر (مقننه و قضائیه) راه ندارند. در این شرایط جایگاه و نقش آن نماینده در اعلان نام جبارزاده، جای سوال و ابهام است. در این رابطه لازم است ریاست مجمع به برخی نکات ریز مرتبط با شان نمایندگی بیش از پیش توجه کند.

در نهایت بعد از سه ماه کش و قوس بسیار، دولت با همه ی تعارفات معمول و رد پیشنهادات و نظرات مجمع، گزینه خود را معرفی و منصوب کرد. جبارزاده گزینه پیشنهادی خود دولت است نه نمایندگان! این موضوع را سعیدی رییس مجمع نمایندگان هم تایید می کند: «جبارزاده رسما از سوی وزارت کشور به مجمع نمایندگان اعلام شده است، فکر نمی‌کنم مخالفتی با این موضوع از سوی نمایندگان استان صورت گیرد»!

در کنار همه ی اینها استقبال کم رنگ نمایندگان از مراسم معارفه استاندار جدید خود جای ابهام بسیاری دارد. هیچ یک از نمایندگان استان و حتی رییس مجمع آن در مراسم استقبال از استاندار جدید در فرودگاه و بیت نماینده ولی فقیه حضور نداشتند. حتی حضور نمایندگان استان در مراسم رسمی معارفه در تالار پتروشیمی تبریز هم بسیار کم رنگ بود و محدود به سه نماینده شده بود. این موضوع قطعا در برنامه‌ریزی‌های جبارزاده و و ذهنیت مردم تاثیر خواهد گذاشت.

۲) دکتر بیگی استاندار قبلی:

دور از انصاف است که در این مقطع حساس و عبور از پیچ مهم انتخاباتی نامی از استاندار قبلی به میان نیاید.

دکتر علیرضا بیگی از جمله شخصیت‌های نادر و مقبول استان بود که با وجودی که رفتن خود را قطعی می‌دانست نه بر مدار لجاجت افتاد و نه کم کاری و کم فروشی را پیشه ساخت.

در تمام دنیا و در عرصه سیاست رسم است که با تغییر جریان حاکم بر دولت، تغییر مدیران کلان کشور در سطح استان‌ها نیز امری اجتناب ناپذیر می‌کند. با روی کارآمدن دولت روحانی زمزمه ی تغییر استاندار آذربایجان شرقی نیز اولین آهنگی بود که از سوی رسانه ها، مدیران و مردم کوک شد. اما «بیگی» استاندار آذربایجان شرقی هرگز از بیان این موضوع ابا نداشت که «رفتنی است»! او با لحنی واقع بینانه اظهار کرد: «تغییر و تحولات در مدیریت استانها و شهرستانها اجتناب ناپذیر است. دولت جدید، شرایط جدیدی را اقتضا می کند تا مسئولان با فرصت بیشتری به خدمتگزاری بپردازند!» او حتی در جمع مدیران منتسب به دولت احمدی نژاد به صراحت اعلام کرد که: همه باید از دولت روحانی حمایت کنند و کوتاهی و کم کاری خیانت به کشور است.

بیگی در طول چند ماه گذشته نشان داد که از پختگی و تجربه لازم در زمینه مدیریت استان برخوردار است و برخلاف برخی مدیران که بر خط انفعال و بی تفاوتی افتادند و یا سعی بر ابقا و حفظ خود داشتند رفتار نکرد. او هرگز مثل قاطبه مدیران احمدی نژاد، تصمیمات آنی و بی پشتوانه نگرفت، اظهار نظرهای عجیب و غریب نکرد و هرگز بر بی عیب و نقص بودن مدیریتش پافشاری نکرد. آمار و ارقام ساختگی و بی بنیاد هم نداد. او رسم متانت و سکوت را پیشه کرد و بر عملکرد چند ساله خود مثل بسیاری از مدیران در حال عزل، کناره گیری و یا استعفا، استفاده ابزاری و تبلیغاتی نکرد. او قاعده بازی در زمین حریف را به خوبی شناخت و آن را به زیبایی اجرا کرد. بیگی به واسطه موضع‌گیری‌های شفاف مبتنی بر اعتدالش و به خاطر عملکرد تحسین برانگیزش در جریان بحران زلزله سال ۹۱ آذربایجان همواره مورد احترام مردم آذربایجان خواهد بود.

۳)  رسانه‌های خبری استان:

جای آن است که در این مقطع عملکرد گروه دیگری از فعالان و مشتاقان انتصاب استاندار بررسی و مورد کنکاش قرار گیرد و این گروه کسی نیست جز فعالان رسانه‌ای استان!

سایت‌های خبری استان، روزنامه‌ها و نشریات گوناگون و حتی وبلاگ گردان‌های حرفه‌ای و آماتور در فضای مجازی به کار انتشار آخرین شنیده‌ها و اخبار مربوط به انتخاب استاندار مبادرت می‌کردند و چه بسا در این زمینه بر روی انتشار شنیده‌های غیرموثق در کسری از دقیقه توجه داشتند.

این پویایی در سپهر رسانه‌ای نقطه قوتی برای فعالان رسانه‌ای استان بوده  و نوید بخش آینده‌ای پرثمر و ارزشمند است. اما واکنش‌های احساسی و جانبدارانه برخی از این رسانه‌ها (اگر همه را وارد در تعریف رسانه بکنیم) جای نقد و ایراد بود.

برخی از رسانه‌ها با تیترهای جنجالی و ناشیانه آرامش فکری مردم و اعتماد مخاطبان به رسانه‌ها را مخدوش کردند و با برخی مصاحبه ها، تحلیل‌ها و نقدها و حمایت‌های پنهان و آشکار خود از گزینه‌های احتمالی، فضا را از آرامش مبتنی بر اعتماد عمومی و رسالت افزایش آگاهی‌های عمومی دور ساختند. بررسی عملکرد رسانه‌های مکتوب و اینترنتی هم در این مقطع لازم و ضروری است.

۴) سید مهدی پور حسینی:

در نهایت به جایگاه و عملکرد رییس ستاد تبلیغات انتخاباتی دکتر روحانی در آذربایجان‌شرقی می‌رسیم. نخستین گزینه‌ها و گمانه زنی‌ها برای انتخاب استاندار دوازدهم آذربایجان‌شرقی بر روی نام او دور می زد.

حسینی نیز بعد از انتخابات در سطح استان خود را فعال نشان داد و با تشکیل جلسات متناوب با گروه‌های مختلف سیاسی، تبلیغاتی، اقتصادی، کارگری، رسانه‌ها و هنرمندان بذر این احتمال را در ذهن‌ها کاشت که استاندار بعدی اوست. اما او به زودی خود را کنار کشید و نسبت به قبول این سمت از خود بی‌میلی نشان داد. موضوع استاندار شدن حسینی، با انتساب او به ریاست سازمان خصوصی سازی کشور به طور کلی منتفی شد و نام‌های دیگری روی میز قرار گرفت.

در مورد رفتار و عملکرد او در فرآیند انتخاب استاندار نمی‌توان به سادگی و بر مبنای اخبار رسانه‌ای قضاوت کرد. هر چند منطق اجتماعی و رسم سیاسی حکم می‌کرد که او در این رابطه بیشترین نقش را ایفا کند و نظرات او به عنوان مهمترین حامی تاثیرگزار روحانی در استان نافذترین باشد. به نظر می رسد گروه‌های دیگر این فرصت را از او گرفتند تا او در این رابطه به حاشیه رانده شود! حداقل در سطح رسانه‌های جمعی کمتر نظرات او در رابطه با گزینه‌های احتمالی مطرح شد و افراد پیشنهادی او کمتر به لیست ۳۰ نفره کاندیداهای استانداری راه یافتند. هر چند او نیز به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی و متانت ذاتی اش هرگز سهم خواهی نکرد و کمتر وارد حوزه چالش برانگیز پروسه انتخاب استاندار شد. از این رو برخی رفتار او و سکوت و بی تفاوتی‌اش در این قضیه را مورد تخطئه و انتقاد قرار دادند و برخی دیگر متانت و مناعت طبعش را ستودند.

حسینی اما بعد از انتخاب جبارزاده، ضمن ابراز خوشحالی از انتخاب او از دولت روحانی تشکر کرده و گفت: اعضای ستاد دکتر روحانی در استان رضایت و قدردانی خود را از انتخاب فردی شایسته با سابقه ی مدیریتی درخشان اعلام می کنند.

وی حتی از اینکه جبارزاده را منتسب به اصلاح طلبان بداند هراسی ندارد و با اشاره به سوابق او در دفاع مقدس به صراحت گفت: بدون شک این چهره ی اصلاح طلب و دفاع مقدس، استان آذربایجان شرقی را در رسیدن به پیشرفت و سربلندی یاری خواهد کرد!

به هرحال استان آذربایجان شرقی برای دوازدهمین بار از پیچ تند انتخاب استاندار گذر کرد تا آیندگان در مورد رفتارها و عملکرد گروه‌های سیاسی و اجتماعی در مورد انتخاب مدیران استان به قضاوت بنشینند. چرا که آینده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان با انتخاب امروز نسبتی تنگاتنگ و مستقیم خواهد داشت.

…………………..

نگارنده: محمد امین خوش‌نیت