کاهش منابع آبی کشور و لزوم صرفه جویی در مصرف آن

فضای مطبوعاتی امروز در عرصه اجتماعی و فرهنگی به موضوع هایی چون کاهش منابع آبی پرداخت و این امر را از زاویه های مختلف مورد کاوش قرار داد. لزوم رعایت اخلاق در شبکه های اجتماعی مساله دیگری که روزنامه ها آن را مورد توجه قرار دادند و مدیریت زباله ها و پسماندها از دیگر مطالب مهم روزنامه ها به شمار می رود.
گروه اطلاع رسانی دفتر پژوهش و بررسی های خبری ایرنا؛ موضوع های یادشده را که انعکاس قابل توجهی در روزنامه های صبح چهارشنبه داشت؛ با هدف آگاهی بخشی و اطلاع رسانی مورد بررسی قرار داده است.

** کاهش منابع آبی کشور
۷۵ درصد سطح زمین را آب فراگرفته است اما ۹۸ درصد این آب ها شور است و بیشتر آب های شیرین روی زمین یخ زده است. انسان و بسیاری از موجودات زنده تنها توانایی استفاده از کمتر از یک درصد این آب ها را دارند. همچنین میزان آب تولید شده در طبیعت تقریباً ثابت است اما جمعیت مصرف کننده آب روز به روز افزایش می یابد. با این وضعیت بی شک یکی از بزرگترین مشکلات انسان در آینده مشکل آب خواهد بود، موضوعی که شماری از روزنامه های امروز آن را در گزارش ها و یادداشت هایی مورد بررسی قرار دادند.
روزنامه «اطلاعات» در گزارشی با عنوان «منابع آب کشور متناسب با رشد جمعیت نیست»، نوشت: حمید چیت چیان وزیر نیرو در مراسم آغاز به کار همایش اقتصاد آب در برج میلاد تهران با اشاره به این که قیمت کنونی آب مشوق مصرف گرایی و اتلاف آن در کشور است، گفت: وقتی هزینه کمی برای مصرف آب های تجدیدپذیر پرداخت شود، انگیزه ای برای صرفه جویی نخواهد بود. وی ادامه داد: یکی از بزرگ ترین اسرار و رموز خلقت آب است که ماده حیاتی آن در عین اینکه فراوان ترین ماده روی زمین بوده و ۷۰ درصد کره خاکی را در بر می گیرد، در عین حال بسیار کمیاب است، به طوری که جنگ های آینده بر سر منابع آب خواهد بود.
نویسنده در ادامه این مطلب آورده است: کارشناسان اقتصادی و مسوولان اجرایی کشور در این همایش گفتند: منابع آب کشور متناسب با رشد جمعیت نیست.
روزنامه «ایران» در ستون دیدگاه با انتشار عنوان «بقای ما در گرو مهار بحران آب»، به قلم پدرام سلطانی نایب رئیس اتاق بازرگانی، نوشت: اقتصاد، علم کمیابی هاست؛ علم توجه به منابع کمیاب و تخصیص بهینه است. اما باعث تعجب است که ما تا کنون برای کم ترین منابع، توجه چندانی به خرج نداده ایم. وضعیت آب کشور بحرانی است. همه این را می دانیم و حتی اخیراً هم شاهد این هستیم که رسانه های مهم بین المللی از تهدید بقای ایران در اثر کمبود منابع آب و مصرف بی رویه می گویند.
در ادامه این مطلب می خوانیم: طرح تعادل بخشی به آب های زیرزمینی تا کنون موفق نبوده است. سرعت بسته شدن چاه ها تاکنون متناسب با بزرگی بحران نبوده است و در سال ٩۴ از ۳۵۰ هزار چاه غیر مجاز تنها ۹۲۰۰حلقه چاه، در حدود ۳ درصد مسدود شده اند و اگر با همین سرعت پیش برود پاسخی به بحران کنونی آب نخواهد بود. هنوز در کشور چاه غیر مجاز حفر می شود. مشخص نیست دیپلماسی آب در کشور به چه روشی می خواهد پیش برود.
ضروری است که بگویم مشکل آب بدون مشارکت بخش خصوصی حل نمی شود. حقابه ها باید به رسمیت شناخته شوند و دارای سندی معتبر باشند که برای سیستم بانکی و تجاری اعتبار داشته باشد. بازار آب باید به اعتبار سند حقابه ها شکل بگیرد، تولید و تجارت بر اساس وضعیت بهره وری آب در مناطق مختلف کشور باشد و باید همه بخش های کشور بحران آب را پذیرفته و در مدیریت آن همگرا باشند.
روزنامه «جام جم» در گزارشی با عنوان «بیماری مصرف آب را درمان کنید»، نوشت: کم آبی تاثیرات اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد و افزایش بی رویه مصرف آب باعث می شود تا کشور از اهداف اصلی خود فاصله بگیرد و به موضوعات سطحی بپردازد. اصلی ترین تاثیر اجتماعی کم آبی، بهداشت است که سلامت جامعه را به خطر می اندازد. در بحث اقتصادی نیز باید گفت که با نبود آب، کارخانجات تولیدی و پتروشیمی از بین می رود و به آرامی زندگی از هر نظر مشکل می شود.
در ادامه این گزارش می خوانیم: دولت می تواند با ارائه راهکارهای مختلف از جمله استفاده از لوازم کاهنده مصرف آب و همچنین فرهنگ سازی در بخش های مختلف و اعطای وام به کشاورزان برای تولید محصولات با آب کم و بهینه، مصرف آب را کاهش دهد. البته دولت گزینه هایی مانند افزایش قیمت آب را نیز در برنامه عنوان می کند اما همه این عوامل می تواند تاثیر مثبتی در کشور داشته باشد.
این روزنامه همچنین در یادداشتی دیگر با عنوان «برای معضل کم آبی روستاها را توسعه دهیم»، نوشت: «آب مایه حیات است» همیشه این جمله را شنیده ایم، اما هیچ وقت به معنای آن توجه نکردیم. در سال های اخیر بسیاری از کشورهای جهان با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می کنند و از آنجا که ایران در منطقه گرم و خشک واقع شده ایران نیز با این معضل روبه روست، اما نتوانسته مانند کشورهای دیگر با این مشکل مقابله کند.
نویسنده در ادامه این یادداشت آورده است: معضل کم آبی مشکلات زیادی را به همراه دارد و مهم ترین آن در خطر افتادن تامین خوراک است.
شهرداری های هر شهر برای منابع مالی محدود اقدام به تراکم فروشی می کنند و به جای هر یک خانوار ۵ خانوار ساکن می شوند که در همان محیط جمعیت را ۵ برابر افزایش می دهد. افزایش جمعیت منوط به افزایش امکانات است و همین امر دلیل کوچ روستاییان به شهرها شده است. روستاهای کشور که مهد کشاورزی هستند باید رشد داشته باشند نه شهرها که هر روز مشکل جدید در آنها به وجود می آید.
روزنامه «شرق» نیز در گزارشی دیگر با عنوان «مدیریت آب با تمنا ممکن نیست»، نوشت: ماجرای کم آبی در ایران مسئله ای است که از دیرباز از سوی مسئولان و کارشناسان مطرح شده است، اما راه حل های متفاوتی برای جلوگیری از بحرانی شدن وضعیت (که البته برخی اعتقاد به بحرانی بودن شرایط کنونی ندارند و این مسئله نیز محل مناقشه است) ارائه شده است.
در ادامه این مطلب آمده است: به هرحال کمبود آب به عنوان ترمز جدی توسعه و حتی حیات در ایران، دیرگاهی است محل توجه قرار گرفته است و بر همین اساس هم به عنوان مانع راه توسعه در برنامه ششم بر آن تأکید شده است. به همین دلیل، دیروز برای نخستین بار کنفرانس ملی اقتصادی آب مطرح شد تا با تمرکز بر بُعد اقتصادی آب، راهکارهایی برای جلوگیری از اسراف ارائه شود. وزیر نیرو در این همایش با تأکید بر اینکه مدیریت بخش آب کشور با سیاست های تبلیغی و تمنایی و بخش نامه امکان پذیر نیست، معتقد است تا زمانی که قیمت آب اصلاح نشود، چراغ سبز مصرف بیشتر برای مصرف کنندگان روشن است.
روزنامه «فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «آب نیست؛ خطر جدی است»، نوشت: مدت هاست که زنگ خطر کم آبی در کشور به صدا درآمده است. کم آبی که حالا بسیاری از پژوهشگران این حوزه می گویند تبدیل به خطر «بی آبی» شده است. دیروز هم حمید چیت چیان وزیر نیرو آب پاکی را روی دستان همه ریخت و گفت: «تامین آب برای شرب مردم به یکی از معضلات کشور تبدیل شده است.» در ادامه این گزارش می خوانیم: کاهش میزان بارندگی، برداشت بیش از اندازه از آب های زیرزمینی و همین طور سدسازی های بدون کارشناسی و البته گرم تر شدن کره زمین از مهم ترین عوامل بحران کم آبی در کشور عنوان شده است. پیشتر گفته شده بود حدود ۴۰درصد از جمعیت جهان در ۸۰ کشور تا قبل از سال ۲۰۲۱ با کمبود شدید آب روبه رو می شوند و در ۲۰ سال آینده نزدیک به دو سوم جمعیت جهان با کمبود شدید یا نسبتا شدید منابع آبی مواجه می شوند که به طور عمده در مناطق آفریقای شمالی، خاورمیانه و آسیای غربی است.

** پرخاشگری در فضای مجازی
فضای مجازی فضای گسترده ای از اطلاعات و نمودهای مختلف معنایی را برای مخاطبان خویش ایجاد می کند. افراد در این فضا از نظر هویت، دچار سردرگمی می‏شوند که آسیب هایی را در جامعه به دنبال دارد. موضوعی که روزنامه های امروز در گزارش هاو یادداشت هایی به آن پرداختند.
روزنامه «آفرینش» در گزارشی با عنوان «پرخاشگری در فضای مجازی را جدی بگیریم» به نقل از رامبد جوان بازیگر و کارگردان تلویزیونی، نوشت: از بین بردن بی ادبی ها در فضای مجازی نیاز به ریشه یابی جدی فرهنگی، روانشناختی و جامعه شناسی دارد.
این گزارش در ادامه آورده است: دلیل علاقه زیاد مخاطبان به فضای مجازی آزاد بودن آن ها در آن فضا و وجود تنوع زیاد است، در فضای مجازی مخاطب می تواند در هر فضایی که می خواهد علیه یا طرف کسی شود و هر کاری بخواهد انجام دهد.
روزنامه «آرمان» نیز در این ارتباط در یادداشتی با عنوان «فضای مجازی، صحنه عصبانیت های درونی!» و به قلم شاهین سلیمانی پژوهشگر اجتماعی، نوشت: هتاکی های عظیمی که حجمی از کاربران شبکه های مجازی گرفتار آن هستند را شاید بتوان سرکوب شدید خشمی دانست که جایی را برای تخلیه آن نمی یابند… وقتی خشم سراسر وجودت را گرفته باشد، آنجا جایگاه حضور فرهنگ و هنر است که خشم های فرد را به صورتی فرهنگ سازی شده و سالم برون ریزی کند.
نویسنده در ادامه آورده است: سوال این است که «چه نیازهایی باعث می شود، که یک فرد، با چنین رفتاری به آسایشی روانی دست یابد و آرامش درونی حاصل شود؟» جواب این سوال، بسیار پژوهش و بررسی طلب می کند. می توان از منظرهای مختلف جویای چرایی این سوال و اتفاق شد، اما هر چه که هست، این حجم بالای تلاش برای رسیدن به خشنودی از طریق هتاکی و اینکه سوژه ای بباید تا فرافکنی حاصل شود، احتمالا نشان از ناهنجاری های درونی شدیدی دارد، که حاصل سال ها رخدادهای اجتماعی و بیرونی نیز است.
این روزنامه همچنین در یادداشت دیگری با عنوان «اخلاقِ آنلاین»، نوشت: فرهنگ، نقش بسیار مهمی در تمامی جنبه های زندگی انسان داشته و دارد. این تأثیر تا بدان جاست که حتی فرهنگ مسیر تطور انسان را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. «اخلاق» یکی از قدیمی ترین و مهمترین دستاوردهای بشر در مقوله فرهنگ است.
در ادامه این مطلب آمده است: یکی از جنبه های زندگی اجتماعی که در چند دهه اخیر وارد جوامع انسانی شده است، زندگی مجازی و یا زندگی آنلاین است. این پدیده تقریبا یک دهه است که وارد کشور ایران شده است و هنوز فرهنگ ایرانی فرصت آن را نیافته است تا در زمینه تدوین اخلاقیات این پدیده اجتماعی اقدامی را انجام دهد.
این گسترش روابط و این آزادی از قید و بند روابط فیزیکی، نیازمند اخلاقی مخصوص به خود است که متاسفانه هنوز در میان مردم جامعه ما شکل نگرفته است. بنابراین به وفور شاهد رفتارهای خارج از ضوابط از سوی کاربران دنیای مجازی هستیم که روزبه روز به سمت حادتر شدن پیش می رود. این نابهنجاری از ابتدای ورود به دنیای مجازی آغاز می شود.

**زباله ها و تهدید جدی محیط زیست
به هر چیزی که ما دور می ریزیم و به نظرمان دیگر قابل استفاده نیست زباله یا پسماند می گویند. با سرعت یافتن روند زندگی شهری و صنعتی، نوع و حجم زباله ها نیز تغییر یافته، زباله هایی که به راحتی و در مدت زمان اندک به طبیعت باز می گردند به پسماندهایی تبدیل شده است که زمانی بس دراز زمین و منابع آن را در خطر می افکند. چگونگی برخورد با این پدیده سبب شد تا شماری روزنامه های امروز با توجه به اهمیت این موضوع در گزارش هایی به آن بپردازند.
روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «زباله، بلای جان مردم و شهرها»، نوشت: زباله سال های سال است که خوش نشین وهمنشین طبیعت بخصوص شمال و برخی نواحی جنوب کشور شده است. ماجرای میهمانی زباله در نوار شمالی از جنگل شروع شده و تا ساحل جنوب ادامه پیدا کرده و ساحل، جنگل و کنار رودخانه هم ندارد. زباله هر جایی را که پیدا کرده ، نشسته و متأسفانه بازی بدی را با محیط زیست شروع کرده ؛ بازی که مرگ طبیعت و خسارات جبران ناپذیر را به دنبال خواهد داشت .
در ادامه این گزارش می خوانیم: عظیم احدی فر کارشناس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان در گفت وگو با «ایران» با گلایه از مدیریت نامناسب بر روی این طلای سیاه در استان، گفت: در گیلان ۲۱ مرکز دفن زباله داریم که متأسفانه مدیریت مناسبی روی آنها انجام نمی شود. به دلیل اینکه بیشتر روستاها گردشگرپذیراست، در برخی از آنها مشکل جمع آوری زباله وجود دارد. در تعدادی از روستاها هم هفته ای ۲ بار و در برخی هم روزانه جمع آوری زباله انجام می شود.
روزنامه «همشهری» در گزارشی با عنوان «شنای زباله های عفونی در خزر»، نوشت: انتشار یک عکس از سرنگ های آلوده در ساحل دریای خزر، دفع نامناسب زباله های بیمارستانی در شمال کشور را سر زبان ها انداخت.
در ادامه این گزارش می خوانیم: با وجود اینکه مسوولان ذی ربط استان گیلان چون معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی، عکس منتشر شده در سایت های خبری را مربوط به معتادان تزریقی می دانند، اما منکر دفع نامناسب زباله های خطرناک بیمارستانی و صنعتی در ساحل خزر نمی شوند.
روزنامه «آرمان» با انتشار عنوان «آلودگی و نابسامانی ساحل دریای خزر»، نوشت: آلودگی معضلی جدی و خطرناک برای دریا خزر است، به طوری که ورود سالانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی از کشورهای حاشیه دریای خزر به ویژه آلودگی ناشی از عملیات اکشتاف و استخراج نفت، محیط این دریا را آلوده کرده و گونه های زیستی این دریا را در معرض خطر جدی قرار داده است.