ضعف در بازاریابی گردشگری تبریز

منطقه آذربایجان و به ویژه شهر تبریز بدلیل داشتن خصوصیات آب و هوایی منحصربه فرد و داشتن مناطق اکوتوریستی و جاذبه های تاریخی و فرهنگی ارزشمند، پتانسیل زیادی برای جذب گردشگر دارد. این وضعیت ممتاز شهر تبریز در برنامه ریزی های ملی و سیاست ها و خط مشی های ملی در زمینه گردشگری جایگاه ضعیفی دارد. در برخی موارد عدم توجه به آثار تاریخی و جاذبه های توریستی از طرف برنامه ریزان و مسئولان باعث تخریب و از بین رفتن آثار گشته است. محدود بودن امکانات و منابع مالی دولت و بخش خصوصی در زمینه سرمایه گذاری گردشگری و عدم حمایت کافی از سرمایه گذاران خارجی و داخلی، درآمد پایین و توزیع نامناسب تعطیلات سال به ویژه با توجه به خصوصیات آب و هوایی شهر تبریز و بیشتر بودن فصل سرما نسبت به سایر مناطق کشور، درزمینه گردشگری این شهر را با چالش جدی مواجه کرده است و باعث تراکم بیشتر گردشگران در فصل تابستان و ایام نوروز می شود. حال آنکه توجه به موقعیت منطقه آذربایجان و استفاده از پتانسیل های آن به ویژه در فصول سرد با ایجاد امکانات ورزش های زمستانی باعث می شود که جریانی نو در زمینه گردشگری ملی رخ دهد و بیشتر گردشگران فقط در فصل تابستان مسافرت نکنند. منسجم و یکپارچه بودن مردم شهر تبریز از لحاظ ترکیب قومی و جمعیتی و داشتن فرهنگ خاص باید در برنامه ریزی ها و ارائه طرح های گردشگری مورد توجه واقع شود. نزدیکی این شهر با کشورهای مسلمان همسایه و داشتن اشتراکات فرهنگی، فرصت مناسبی را جهت انجام مبادلات فرهنگی فراهم می آورد. این تعامل هنرمندان و نخبگان، از طریق ارتباطات فرهنگی و هنری نیاز به ایجاد و تقویت مجموعه های فرهنگی و هنری، تالار شهر، مکان نمایشگاه ها و جشنواره ها می باشد.
در زمینه زیست محیطی فعالیت های ضعیفی وجود دارد و مکان های توریستی طبیعی اغلب دارای محدودیت و ظرفیت خاص نبوده و به دلیل نبود طرح و برنامه جامع و منسجم عمدتاَ نظارت خاصی بر این نواحی نمی گردد. یکی از مناطق اکوتوریستی که در زمان حال با خطر جدی مواجه است، دریاچه ارومیه می باشد. این دریاچه که با خطر خشک شدن مواجه است باعث از بین رفتن یکی از جاذبه های توریستی بزرگ منطقه آذربایجان شده و در آینده اقدامات انجام یافته نوشدارویی بعد از مرگ سهراب خواهد بود. احداث پل روگذر دریاچه ارومیه، بارش های کم در سال های اخیر و خشکسالی ناشی از آن در تسریع جریان خشک شدن دریاچه ارومیه مؤثر بوده است. لذا توجه ویژه مسئولین کشوری در این زمینه با اهمیت است.
تبلیغات توریستی کم و نامناسب باعث ناشناخته ماندن بیشتر جاذبه های توریستی برای ملل مسلمان دیگر کشورها و حتی مردم سایر استانها نیز می گردد. در این زمینه متاسفانه به جز چاپ بروشور اقدام خاصی توسط مسئولین و آژانس های مسافرتی صورت نگرفته است. ضعف در بازاریابی گردشگری در تبریز با استفاده از فناوری اطلاعات به خوبی مشهود است. تا جایی که بیشتر مراکز اقامتی در تبریز امکان رزرو اینترنتی هتل را ندارند. در زمینه تاسیسات و تجهیزات توریستی ضعف های عمده مشاهده می شود. در زمینه حمل و نقل جاده ای با آنکه در سالهای اخیر اقدامات ویژه ای جهت خارج نمودن ناوگان فرسوده صورت یافته است اما هنوز در برخی محورهای داخل استانی و بعضاً خارج استانی شاهد فرسوده بودن وسایط نقلیه هستیم. کم بودن محورهایی که اتوبان یا بزرگراه هستند یا کیفیت این راه ها به مشکلات قبلی می افزاید. در زمینه حمل و نقل فعلی فرسوده بودن ناوگان مورد استفاده و از همه مهتر ظرفیت اندک بار و مسافر می باشد. حمل و نقل هوایی نیز متأثر از شرایط حاکم بر وضعیت حمل و نقل هوایی کشور است که متأسفانه در برخی مواقع شاهد سقوط هواپیماها در ایران هستیم.
در زمینه خدمات بهداشتی بویژه خدمات اورژانسی علیرغم اقدامات انجام یافته ضعف های عمده ای مشاهده می گردد. زیرساخت های شبکه ای و مخابراتی نیز وضعیت مشابهی با سایر خدمات دارند هر چند که تغییر و تحول در این بخش بیشتر از سایر بخش های ارائه دهنده خدمات است و در حال حاضر با روند بسیار مناسبی در حال رشد است.
عدم رشد و توسعه گردشگری در منطقه آذربایجان و نبود طرح و برنامه ویژه باعث شده که نیروهای متخصص و آموزش دیده جذب حوزه گردشگری این استان نشوند و عمدتاً نیروهای انسانی فعال دارای تخصص نیستند.
تبریز ۲۰۱۸ بهانه بسیار مناسبی جهت جذب سرمایه های ملی و تغییر سیمای شهر به یک شهر مدرن می باشد که امیدواریم در پایان سال شاهد رشد و شکوفایی شهر عزیزمان به همت مدیران لایق باشیم.

بهمن زارع میاندرق ـ کارشناس ارشد مدیریت دولتی