چیلله گئجه‌ سی آمد؛ آتشِ کرسیِ دل‌ها را روشن نگه داریم

آی نیوز – علی عباسی ، یادمان نرود که از زمانهای دور در این شب، خانه پدربزرگ و مادربزرگ، قلب تپنده خانواده می‌شود. بوی باقلوا یا نوقای مقوی، فضای خانه را پر می‌کند. مهمتر از همه، سینی‌های پُر از آجیلِ مخصوص خودمان است؛ گندم برشته، نخودچی، کشمش و تخمه‌های نمکی. اما نماد اصلی، همان هندوانه‌ای است که باور دارند اگر در شب چلله بخورند، تا آخر زمستان از سرماخوردگی در امان خواهند ماند.
انار، هندوانه به همراه خشکه زردآلو، برگه‌های هلو و آن قیسی‌های خوشرنگ و یا هر شبچره دیگری همه برای یک شب خاص و نمادین کنار هم چیده می شوند.

همه روی فرش‌های رنگین، دور هم حلقه می‌زنیم. در این جمع، نوه‌های کوچک کنار پدربزرگ می‌نشینند و چشم به لب‌هایش می‌دوزند تا داستان‌های قدیمی را بشنوند. منتظرند تا از کوراوغلو شجاع بگوید یا از حکایت‌های شیرین و پندآموز مولانا و حافظ که به زبان ترکی آذربایجانی نقل می‌شود. گاهی هم صدای خواندن اشعار زیبای فضولی یا نظامی گنجوی از دیوان قطورش بلند می‌شود. این فقط سرگرمی نیست، رشته‌ای است که نسل‌ها را به هم پیوند می‌زند و درس‌های زندگی را در قالب داستان به گوش جان نسل جدید می‌رساند.

خواندن شعر و غزل از دیوان فضولی و حافظ و تفالی بر آن کتابها برای گشودن رازهای سال پیش رو بخش دیگری از شب طولانی سال است. در این میان، پچ‌پچ‌ها و خنده‌ها ، آوازی و نقل خاطره ای و شاید آهی و افسوسی ، صدای دیگری به این سمفونی خانوادگی می‌افزاید.

ریشه این همه همبستگی در شب چلله شاید در واژه یلدا نهفته است. واژه‌ای سریانی به معنای زایش. این شب، در واقع زایش دوباره خورشید و روشنی است. در باور کهن، پس از این طولانی‌ترین شب سال، روزها کم‌کم طولانی‌تر می‌شوند و نور بر تاریکی چیره می‌گردد. در آذربایجان به آن چلله می‌گویند که اشاره به همان طولانی ترین و کشیده ترین شب و سرمای نخست زمستان دارد. اما در ژرفای این باورهای باستانی، زیباترین زایشی که اتفاق می‌افتد، زایش دوباره عشق و پیوندهای خانوادگی است.

در دنیای پرشتاب امروز، که هرکس درگیر زندگی شخصی خودش است، شب چلله مانند پناهگاهی امن می‌ماند. فرصتی است تا بدون قید و شرط موبایل و تلویزیون، فقط به چهره‌های یکدیگر نگاه کنیم، از حال هم بپرسیم و خاطره بسازیم. این دید و بازدید اجباری نیست، یک نیاز دل است. نیاز به اینکه بدانی ریشه‌ات در کجاست و تکیه‌گاهت کیست.

شب یلدا با سرمایش و تاریکی اش به ما می گوید که گرم‌ترین کانون در سرمای زمستان، آغوش خانواده است و تابنده‌ترین نور در تاریک‌ترین شب‌ها، نور محبتی است که بین خویشاوندان رد و بدل می‌شود. راز ماندگاری این آیین کهن زایش امید در کنار هم و نزدیکی دوباره دلها به همدیگر است.

چلله گئجه‌ سی آمد