انتخابات و الزامات اخلاقی و اجتماعی

اما «اخلاق» به عنوان گوهری که در روح هر انسانی به ودیعه گذاشته شده است، می‌تواند رفتار او را در قیاس با محیط پیرامون  بسنجد. افعال انسانی از قبیل غیبت و دروغ، حتی اگر به فرض محال، گناه نیز نباشند، در میان عموم مردم، از حیث اخلاقی «ناپسند و نکوهیده» توصیف می‌شود.

  از همین رو، وقتی امام حسین‌(ع) در آن ظهر تاریخی، خطاب به طایفه اشقیا نهیب می‌زند که «اگر دین ندارین، لااقل آزادمرد باشید» درواقع، تلاش دارد گروهی را که به کلی از مسیر دین، منحرف شده‌است، متوجه ذات انسانی و اخلاقی خودشان کند. به عبارت دیگر، در جمله تاریخی و عمیق سید‌الشهدا(ع) این نکته ظریف نهفته است که سرشت نیکو، مقدم بر دینداری بوده و لازمه فلاح و رستگاری نوع بشر است.

بنابراین، اخلاق، به عنوان معیاری که بخشی از آن فطری و بخشی دیگر اکتسابی است، در صورتی که در جامعه نهادینه شود، «جنبه‌های فطری» آن هر روز بیشتر بر «جنبه‌های اکتسابی» تاثیرگذار خواهد بود. این عامل،  در سیر تاریخی و اجتماعی یک جامعه، می‌تواند پشتیبان حوزه‌های دینی و مذهبی باشد.

این معیار، به خصوص در شرایطی که جامعه از برخی تنگناها رنجور است، بیشتر به چشم می‌آید. انسان همواره در موقعیت مصائب و دشواری است که ذات اصلی خود را بروز می‌دهد. واقعیت این است که امروز علی‌رغم کوشش‌های قابل‌تقدیر دولتمردان برای حل‌و‌فصل موضوع تحریم‌ها، باید اذعان داشته باشیم که معیشت عمومی کشور، نحیف و شکننده است. در خوشبینانه‌ترین تحلیل، باید گفت به نظر نمی‌رسد تلاش‌های دولت در حوزه‌های کلان اقتصاد بین‌الملل به این زودی بتواند به بطن جامعه راه بیابد. این امر ایجاب می کند که مودت و موانست در طبقات مختلف جامعه، مانند سایر دوره‌های دشوار تاریخی، استمرار بیابد. در ماه‌های اخیر، حرکت خودجوش مردم در برپایی «دیوارهای مهربانی» جلوه‌ای است از درک اخلاقی توده‌های مختلف مردم. بر این اساس، از نظر نگارنده، در تحقق شعار رهبر معظم انقلاب در خصوص اصل «همدلی و همزبانی»، مردم، رتبه ممتاز را به شایستگی از آن خود کرده‌اند. پیغام مهم این حرکت (وحرکت‌های مشابه‌ای که در جای جای کشور صورت می گرد و از پوشش رسانه‌ای دور می‌ماند) ضرورت حاکم شدن همین عطوفت و مهربانی، در میان مسئولان است. مگر جز این است مسئولان باید آینه‌دار رفتار و کردار حسنه مردم باشند؟ 

از نبی‌مکرم اسلام (ص) روایت است که خطاب به صحابه فرمودند: «آیا شما را از بهترین افرادتان خبر ندهم؟» جمع، مشتاق شندین مصداق این سوال بودند که حضرت ادامه داد: «خوش اخلاق ترین شما، آنان که نرمخو و بى آزارند، با دیگران انس می گیرند و دیگران نیز با آنان انس و الفت مى گیرند.» (غررالحکم، ج۶، ص۴۴۱)

در آستانه انتخابات اسفندماه، رقابت‌های انتخاباتی بین گروه‌های مختلف سیاسی، بیش از هر موعد دیگری مطرح شده است. اما این رقابت به هیچ عنوان نباید، موجب مکدر شدن فضای همدلی و همزبانی در جامعه شود. نامزدهای محترم و طرفداران ایشان اگر واقعاً با قصد خدمت و صداقت، وارد گود انتخاب شده‌اند، باید در دهله نخست، در صیانت از عرصه عمومی اخلاق و ادب بکوشند.

انتخابات پیش‌رو، آزمون دیگری است که نتیجه آن، جهت‌گیری فراز دیگری از تاریخ انقلاب اسلامی را رقم خواهد زد. به امید آن‌که بازنده این آزمون حساس و سرنوشت‌ساز نباشیم. ان‌شاء‌الله.

میراعتماد عمادی