شبکه‌های اجتماعی انحصار را شکسته‌اند/سینمای ایران «دردمحور» است

یادگار امام گفت: شبکه‌های اجتماعی، انحصار را شکسته‌اند، انحصاری که موجب می‌شود میل شخصی بر عقل غلبه بیابد اما وقتی به خرد جمعی برسد، فرصت رشد هیتلرها و صدام‌ها فراهم نمی شود و یک اپلیکیشن تلفن همراه ممکن است از ده‌ها شبکه تلویزیونی جلوتر باشد.

به نقل از جماران، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در دیدار با دبیر سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر با بیان اینکه بسیار خوشحال‌کننده است که ظرفیت مناسبی برای برگزاری جشنواره جهانی فجر فراهم شده است، گفت: به این فکر می‌کردم که دنیا چقدر تغییر کرده است؛ روزگاری برای اینکه بدانیم مثلا در مصر چه می‌گذرد باید حتما آسوشیتدپرس، تاس، رویترز و فرانس‌پرس گزارش می‌کردند تا خبردار شویم. به یاد دارم زمان جنگ تلاش بر این بود که خبرگزاری جمهوری اسلامی رشد کند و هزینه هنگفتی باید صرف می‌شد که امکان‌پذیر نبود. به تدریج سی‌ان‌ان همه خبرگزاری‌ها را به محاق برد و حرف اول تولید خبر را می‌زد اما گذشت زمان و پیشرفت امکانات موجب شد این اهمیت از بین برود و رواج سخت‌افزارهای بسیار ساده در دنیای غیرانگلیسی موجب شد همه مردم و فکرها و شبکه‌های مختلف تلویزیونی، سی‌ان‌انی برای خود درست کنند و امروز شبکه‌های اجتماعی، تلویزیون‌ها را کنار گذاشته و به افراد اجازه داده هر یک برای خود امثال سی‌ان‌ان داشته باشند و در واقع امکانی را که زمانی، یک دولت نمی‌توانست فراهم کند، امروز شبکه‌های اجتماعی فراهم کرده‌اند.

وی ادامه داد: امروز لازم نیست دولت‌ها برای انتقال اطلاعات اقدام کنند و اشخاص، خود انتخاب‌کننده هستند و به نظرم در مجموع سخت‌افزارها، دنیا را به جای بهتری تبدیل کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی، انحصار را شکسته‌اند. انحصار موجب می‌شود میل شخصی بر عقل غلبه بیابد اما وقتی به خرد جمعی برسد، فرصت رشد هیتلرها و صدام‌ها فراهم نمی شود و یک اپلیکیشن تلفن همراه ممکن است از ده‌ها شبکه تلویزیونی جلوتر باشد. در این شرایط دیگر مهم نیست که شما حرفتان را کجا بزنید، مهم این است که چه حرفی برای گفتن دارید.

یادگار امام با بیان اینکه روزگاری مهم این بود که چه کسی مالک بلندگوست اما امروز بلندگو دست همه هست، تاکید کرد: مهم این است که حرف چیست و اگر حرف داشته باشید، همه می‌شنوند و این خدمتی است که تکنولوژی به بشریت کرده است؛ اگرچه ممکن است حرف‌ها بین صدها حرف دیگر گم شوند و این اشکال وجود دارد.

سیدحسن خمینی افزود: آنچه درباره فضای رسانه گفتم درباره فیلم و سینما هم صادق است؛ سابق بر این چند کمپانی بزرگ بودند که فیلمساز باید در خدمت آن‌ها می‌بود اما امروز یک ایده خوب می‌تواند با ابزارهای ساده با کمپانی‌های بزرگ رقابت کند؛ اگرچه هنوز تکنیک‌ها دست سرمایه‌گذاران و کمپانی‌های بزرگ است اما اگر ایده انسان‌گرایانه وجود داشته باشد می‌تواند با همین دستگاه‌ها و تکنیک‌های ساده، حرف خود را در جهان مطرح کند.

وی با بیان اینکه سینمای ایران بعد از انقلاب را سینمای انسان‌گرایانه می‌نامند، اظهار کرد: من فکر می‌کنم سینمای ایران، سینمای بیانِ دردِ انسان معاصر است. اگر سینما به این سمت برود که بتواند درد انسان روزگار خود را بیان کند، تعریف خوبی برای جداشدن از فیلمفارسی خواهد بود. این سینما، سینمای دردمحور است و شیرین نیست و نباید هم باشد؛ فیلم باید زمینه همذات‌پنداری ایجاد کند و انسان را به فکر وادارد.

یادگار امام ادامه داد: سینمای ایران از این جهت جذاب است و در جهان دیده می‌شود که بیان درد انسان روزگار خود است و یکی از بزرگترین دردهای انسان، درد تنهایی انسان معاصر است و جواب آن را هم می‌توانیم در سنت خود و بشریت پیدا کنیم لذا سینمای ما با مدرنیته نمی‌جنگد اما نقدش می‌کند، ضمن اینکه می‌خواهد آثارش را بپذیرد اما درد حاصل از آن را با پذیرش همه خوبی‌هایش به تصویر می‌کشد.

سیدحسن خمینی با اشاره به اینکه سینمای ایران، رجوعی به خصلت‌ها و کرامت‌ها و اخلاق انسانی و اشتراکات بشریت در روحیه‌های متفاوت است و همین، سینمای ایران را جذاب می‌کند، گفت: سینمای انسان‌گرایِ مبلّغِ اخلاق در مسیر زدودن رنج‌هایی که بشر در روزگار خود با آن مواجه است. در اینجا نقش دین نیز پررنگ است؛ دینی که به کمک انسان می‌آید و انسان را از جامعه دور نمی‌کند و دینی که عرفان را در دورن خود دارد، دین مرنج و مرنجان و دیگران را دوست بدار و آن جلوه‌های لطیف دین که می‌تواند خود را نشان بدهد.

وی تاکید کرد: سینمای ما به واسطه اینکه دارای گفتمان جدید است و سینمای تکنیک‌محور و بازیگرمحور و دوربین‌محور نیست بلکه فیلمنامه و کارگردان‌محور است، پیام دارد و این پیام است که جذابش می‌کند. سینمای ما در مواردی ضعف‌های شدیدی هم دارد اما دست روی نقطه‌ای می‌گذارد که درد امروز بشریت است یعنی جایی را به شما نشان می‌دهد که آنجا نقطه‌ای‌ست که باید درباره‌اش تامل کنید.

یادگار امام افزود: کارهای بزرگ سینمای ایران، کارهایی نیست که به جنگ تکنیک هالیوود می‌رود بلکه جایی است که دست گذاشته روی درد بشریت. این است که جذابیت ایجاد می‌کند.

وی با بیان اینکه مرکز ثقل اخلاق، تخیل است و مرکز ثقل بی‌اخلاقی، توهم است، گفت: توهم یعنی اینکه فرد خود را محور عالم بداند و هر چه به او نزدیک است، مهم است و هرچه از او دور است، مهم نیست؛ بگویند بچه‌ات مریض است مهم است اما صدها بچه آن سوی دنیا در حال مردن باشند، مهم نیست. در اینجا جهان بر مدار فرد اهمیت می‌یابد و این غیراخلاقی است. نقطه مقابل آن تخیل است؛ یعنی قدرت خیال فرد به گونه‌ای باشد که خود را جای دیگری بگذارد؛ این تخیل به حقوق حیوانات هم کمک می‌کند. سینما با یک کارتون به کودک کمک می‌کند خود را جای مادر یک بچه گربه بگذارد. قدرت رمان و بخصوص سینما در ایجاد این تخیل کم‌نظیر است. رمان یک سینمای ذهنی است و در ذهن خواننده، با قدرت تخیل او، فیلم ساخته می‌شود و سینما حس بصری هم می‌دهد و قدرت تخیل فرد را بالا می برد و می‌تواند دنیا را لطیف‌تر کند. اگر سینما توانست درد کودکی را نشان دهد که زیر بمباران، خانواده‌اش را از دست می‌دهد، این حس را ایجاد می‌کند که بمباران بد و جنگ زشت است و این نتیجه حاصل می‌شود که تمام فتوحات عالم به گریه یک کودک نمی‌ارزد.

سیدحسن خمینی تاکید کرد: تاریخ، تاریخ فرمانروایان است و تاریخ دردمندان نیست. ما افتخار می کنیم به جهان گشایی هایی که می خوانیم.  فقط فتح نامه ها را می خوانیم و هیچ وقت متوجه نمی شویم زیر سم اسب این فرمانروای ایرانی یا رومی چه خانواده ها از بین رفته اند. اگر اینها را بدانیم، شاید دیگر هیچ وقت مثلا به حمله نادر به هند افتخار نکنیم و حتی سرافکنده شویم.

وی افزود: سینمای ما سه ویژگی «ابزار و امکانات»، «گفتمان» و «تخیل» را دارد که درد انسان را به نمایش گذارد. اگر سینما بتواند به درستی حس یک نفر که داعش زیر گلویش، چاقو گذاشته را منتقل کند، چاقوها، کمتر می بُرند.

یادگار امام ادامه داد: دقت کنید که سلاح های دنیا امروز مرگبار تر از گذشته شده است اما چرا درصد خشونت در مجموع کاهش یافته است؟ برای اینکه کسانی پیدا شده اند که با مردم بهتر و راحت تر حرف می زنند و سینما و رمان مانع اعمال خشونت ها می شود. در همه تاریخ، شمر هست، امام حسین(ع) است که یکی است. اگر همه، تریبون و دوربین داشته باشند و حرف بزنند، شمرها کنترل می شوند و اینگونه نیست که ما درون خود، شمر نداشته باشیم؛ شما باید همواره شمرِ من را و من، شمرِ شما را کنترل کنم.

وی در پایان گفت: واقعیت این است که دیپلماسی عمومی هم به نفع کشور و هم به نفع دنیاست. سینما هر چه می گوید در نهایت به نفع جهان تمام می شود چون تخیل را تقویت می کند و نتیجه قهری رمان و سینما، تقویت تخیل جهانی است و تقویت تخیل جهانی، تقویت اخلاق است و هر چه بیشتر هنر را توسعه دهیم ولو چند جایی هم خراب کند اما نمودار آن، سیر به سمت بالاست.  در مثل هست که کسی برسر گور کسی رفت و آیات عذاب را می خواند. شب متوفی به خواب قاری آمد دید متوفی خوشحال است. قاری گفت من بر تو ایات عذاب را خواندم . متوفی گفت ایات عذاب بود اما قران بود. تو بر من قران بخوان. شما هم فیلم بسازید. ساخت فیلم به کمک اخلاق می آید. ما در جامعه جهانی به تقویت تخیل و دور شدن از توهم نیاز داریم و سینما می تواند با تقویت تخیل انسانها، آنها را از توهم دور کند.