طرح جامع اصلاح اقلیم یک ضرورت ملی

خشکسالی بسرعت در حال پیشروی است و آثار و تبعات ناشی از آن در چهار گوشه کشور به اشکال مختلف رخ نمایان کرده و روند اخبار و رویدادها این بخش نشان می دهد که کم آبی از مرحله تنش و چالش عبور کرده و بشکلی نگران کننده به مرزهای بحران رسیده است.

 گرچه علائم ناشی از این پدیده در تمامی نقاط کشور یکسان و همزمان حس نشده و اشکال کار درهمین نکته است، اما هیچ تردیدی نیست که چالش آب کاملا فراگیر شده و روندی شتابان به خود گرفته است.

 از طرفی نشست ها و گفتگوها و بحث های متعددی در این خصوص در نقاط مختلف کشور درگرفته و بخش هایی مهم ازکارکردهای اداری و رسانه ها را بخود مشغول کرده است، با این حال واکنش ها و اقدام های انجام شده در این زمینه محدود به نگرشهای بخشی، منطقه ای و مقابله جویانه بوده است. در حال حاضر بسیاری از نقاط کشور با چالش های زیست محیطی ناشی از آلودگی هوا، کمبود آب و کاهش روز افزون پوشش های گیاهی روبرو است و سلامت ساکنان این مناطق مورد تهدید قرار دارد.

 فرصت ها و عرصه های موثر در سالم سازی و تلطیف محیط زیست در نقاط محتلف کشور از جمله تالاب گاوخونی و فهرستی از عرصه های و فرصت های بی نظیر طبیعی بتدریج به کانون های بحرانی و متغیرهای تاثیر گذار اقلیمی تبدیل شده و حمله ریزگردها مخاطرات جدی برای ۲۲ استان کشور ایجاد کرده است

دست کم در یکسال اخیرسلسله ای از جلسات، نشست ها وبررسی های کارشناسی با موضوع آب یا کم آبی در نقاط مختلف کشور از جمله اصفهان برگزار شده و نظرات کارشناسی در خصوص علل و عوامل بروز کم آبی در این مناطق مطرح شده که همه این دلایل در نهایت به علت اصلی یعنی تغییرات اقلیمی ختم می شود. 

این بدان معنا است که چالش آب امری ملی و فراگیر است که منشا اصلی آن را باید در تغییرات اقلیمی و رفتار خودمان با طبیعت جستجو کنیم و برای بازگشت به اقلیم طبیعی و جبران گذشته بصورت ملی و یکپارچه عمل کنیم.گرچه ممکن است اولویت ها، بحران ها و مشکلات جوامع مختلف در نگاه اول متفاوت به نظر برسد اما حقیقت این است که موضوع آب ازمنظر زیست محیطی در تمامی نقاط ایران زمین اولویت اول است . 

بحران های زیست محیطی در نیمه دوم قرن بیستم به عنوان تهدید جدی در جهان غرب مطرح شد و اذهان عموم را به خود جلب کرد، در حالی که همان زمان این مهم برای برخی کشورها از جمله کشور ما ، امری حاشیه ای تلقی می شد و همین غفلت موجب شد تا مشکلات زیست محیطی در این جوامع به معضلاتی پیچیده تبدیل شود و بشکل چالش رخ نمایان کند. 

این رویکرد در بسیاری از نقاط جهان بویژه کشور ما و بخصوص در استان اصفهان با تغییرات اقلیمی همراه بوده و نهایت به خشکسالی که اکنون شاهد آن هستیم، منتهی شده است. آنچه امروز به عنوان چالش آب یا محیط زیست با آن دست به گریبان هستیم، نتیجه عملکرد ما در گذشته است، عملکردی که اکنون با توجه به فضای سیاسی و کارکردهای رسانه ای فرصت بروز یافته و به اشکال مختلف توسط رسانه ها، شبکه های اجتماعی و تریبون ها مدام مطرح می شود.

 البته بسنده کردن به طرح مشکلات و معضلات بدون توجه به راهکارها و شناخت مصادیق آن، نه تنها کار ساز نیست بلکه ممکن است به تشدید این معضلات منتهی شود، به همین جهت ما به تجزیه و تحلیل دقیق و ریشه یابی امور نیازمندیم تا بتوانیم نسخه ای شفا بخش برای این معضلات تهیه کنیم.

 در این زمینه تدوین طرح جامع اصلاح اقلیم و سازگاری ملی با کم آبی به عنوان مهمترین راهکار و راهبرد برای نجات از خطر خشکسالی و کم آبی به عنوان یک ضرورت ملی مورد تاکید قرار دارد. در قالب این طرح می توان با کمک رسانه ها ضمن بستر سازی ذهنی درجامعه، اقشار مختلف مردم بویژه کشاورزان را با مفاهیم تغییرات اقلیمی آشنا کرد تا همگان به درکی مشترک از وضعیت فعلی برسیم و با ارائه نقشه راه، در راستای اصلاح و بازگشت به اقلیم طبیعی گام برداریم .

تدوین طرح ملی و جامع اصلاح اقلیم ها به عنوان محور راهبردی می تواند به ساماندهی و سازماندهی حرکتی فراگیر، بسیج عمومی و بکارگیری تمامی امکانات و توانمندی های علمی و برنامه ریزی کارآمد برای عبور از بحران کم آبی منجر شود .تقویت اراده جمعی، هماهنگی بین بخشی، کلان بینی و جلوگیری از جزء نگری و پیشگیری از تنش های محلی می تواند ازدیگر مزایای طرح مذکور باشد. 

احیای مراتع و جنگلها، بازبینی روند سد سازی، خروج دام مازاد از مراتع، تغییر الگوهای کشت وآبیاری ، مدیریت برمنابع آب، توجه به کشت فراسرزمینی، بازنگری در وضعیت صنایع آب بر و اصلاح روند صنعتی شدن و ارائه الگوهای جدید توسعه، باز بینی و اصلاح ابزار و شیرآلات مورد استفاده درمصرف آب خانگی واصلاح مکانیزم های صنعت و تکنولوژی در بخش آب و آبیاری از جمله بخش هایی است که در قالب طرح جامع بازگشت به اقلیم طبیعی باید مورد بررسی قرار گیرد.