اتباع غیرمجاز؛ مهم ترین عامل افزایش سل در ایران

آی نیوز–  البته بر اتباعی که به صورت قانونی به کشور وارد می شوند نیز باید کنترل بهتری صورت بگیرد.
با توجه به اقدامات قاعده مند و منظم وزارت بهداشت در سراسر کشور، روند ابتلا به سل کاهشی و در برخی استان ها مانند سیستان و بلوچستان به دلیل همسایگی با کشور پاکستان و افغانستان، گلستان به علت همجواری با کشور ترکمنستان و ایلام به علت هم مرز بودن با کشور عراق، افزایشی بوده است.»
سل (Tuberculosis یا TB) یک بیماری عفونی است که عمدتاً ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را نیز درگیر کند.
این بیماری ناشی از باکتری به نام Mycobacterium tuberculosis است.
ابتلا به سل علل مختلفی دارد که از جمله آنها می توان به انتقال از بدن فرد بیمار به سالم، عفونت اولیه یا عفونت سل نهفته و ابتلا به سل فعال اشاره کرد.
در سال های اخیر، آمار ابتلا به سل در ایران بسیار کاهش پیدا کرده و بر اساس شواهد، کشور ما به خوبی توانسته این بیماری را در ایران کنترل کند.
این در حالی است که روند ابتلا به سل در کشورهای همسایه ایران صعوری بوده و برنامه های دقیقی درخصوص کنترل این بیماری اجرا نشده است. خبرنگار اجتماعی رکنا در خصوص مهار سل، چالش های تشخیص و درمان و برنامه های دولت و وزارت بهداشت برای ریشه کن کردن سل در کشور با ابوالفضل فاتح، رئیس بخش سل و تحقیقات ریوی انجمن انستیتو پاستور ایران، به گفتگو پرداخته است.

طرح DOTS؛ کلید موفقیت ایران در کنترل سل
فاتح ضمن اشاره به کنترل بسیار خوب بیماری سل، علی رغم ورود اتباع افغانستانی مجاز و غیرمجاز بیمار به ایران توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت:«. یکی از علل کنترل فوق العاده سل در ایران، اقدامات و برنامه های مرکز تحقیقات سل در وزارت بهداشت بوده که یکی از مهم ترین آنها طرح DOTS می باشد.
در این طرح بیماران مسلولی که شناسایی می شوند، به مراکز بهداشت ارجاع داده می شوند و تمامی آزمایش ها و خدمات درمانی آنها به صورت رایگان انجام می شود. اگر درمان سل از سوی خود بیمار پیگیری نشود، خانه های بهداشت به موجب طرح DOTS موظف هستند پیگیر درمان بیمار باشند و در صورت لزوم دارو ها، خدمات درمانی و پزشک را به صورت حضوری درب منزل بیمار بفرستند.
رایگان بودن خدرمات درمانی سل سبب مراجعه به موقع بیماران به مراکز درمانی و کنترل اصولی این بیماری در سراسر کشور شده است.»
وی در این زمینه از مهشید ناصحی، مسئول برنامه سل در وزارت بهداشت کشور به خاطر زحمات فراوان و کنترل شایسته او تقدیر و تشکر کرد.
با توجه به این که بیماری سل بسیار مسری است، رایگان کردن خدمات درمانی مربوط به بیماری سل تاثیر به سزایی بر کاهش آمار ابتلا به سل گذاشته است.
اقشار مختلف مردم به دلیل رایگان بودن خدمات درمانی، در صورت بروز علائم سل به مراکز درمانی و خانه های بهداشت مراجعه می کنند و روند درمانی را سرعت می بخشند. البته به گفته فاتح، برخی از آزمایشگاه های خصوصی مبالغ کلانی را برای درمان بیماری سل از بیماران دریافت می کنند.
این درحالی است که بر اساس ابلاغیه رسمی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، به علت ماهیت مسری باکتری این بیماری، خدمات درمانی این بیماری باید به صورت کاملا رایگان عرضه شود.
رایگان بودن خدمات درمانی سل شعار وزارت بهداشت کشور است و به همین دلیل در بسیاری از خانه های بهداشت، آزمایشگاه ها و انستیتو پاستور ایران خدمات درمان آن به صورت رایگان یا با هزینه بسیار ناچیز ارائه می شود.

ورود اتباع مسلول به استان های مرزی ایران
وی درمورد عمده ترین گروه های مبتلا به سل در ایران اظهار کرد:« بیشترین موارد مثبت ابتلا به سل مربوط به اتباع افغانستانی به ویژه اتباع غیرمجاز است که بدون غربالگری و کنترل وارد ایران می شوند.
البته بر اتباعی که به صورت قانونی به کشور وارد می شوند نیز باید کنترل بهتری صورت بگیرد. با افزایش تعداد مراکز درمانی و خانه های بهداشت در استان سیستان و بلوچستان، فراهم کردن امکانات پیشرفته برای آنها و غربالگری های دقیق تر، می توان کنترل دقیق تر و بهتری روی ورود اتباع دارای سل به کشور داشت.»
او همچنین درباره روند ابتلا به سل در کشور اذعان داشت:« با توجه به اقدامات قاعده مند و منظم وزارت بهداشت در سراسر کشور، روند ابتلا به سل کاهشی و در برخی استان ها مانند سیستان و بلوچستان به دلیل همسایگی با کشور پاکستان و افغانستان، گلستان به علت همجواری با کشور ترکمنستان و ایلام به علت هم مرز بودن با کشور عراق، افزایشی بوده است.
میزان شیوع سل در این کشور ها بسیار زیاد و خارج از کنترل است و به همین دلیل در استان های همجوار با آنها تعداد مبتلایان نسبت به بقیه استان های کشور بیشتر است. البته در این استان ها نیز تمام تلاش ها برای کنترل همه جانبه مبتلایان به سل در حال انجام است.»

آیا چالش های تشخیص و درمان سل در ایران کاهش یافته است؟
وی با تاکید بر کاهش چالش های تشخیص و درمان سل در ایران نسبت به گذشته تصریح کرد:« در گذشته تنها دو مرکز تشخیص و شناسایی سل در ایران وجود داشت که شامل انستیتو پاستور ایران و بیمارستان مسیح دانشوری بود.
عموما استان های مختلف مبتلایان را به این ۲ مرکز ارجاع می دادند. طی سالیان متمادی به تدریج تعداد مراکز درمانی و خانه های بهداشت دارای سازوکار تشخیص سل در سراسر کشور افزایش یافت و خدمات درمانی مانند تست های مقاومت دارویی به طور کامل در آنها مهیا شد.
افزایش تعداد مراکز درمانی ارائه دهنده خدمات درمانی سل در استان های مختلف کشور، ریسک سرایت باکتری سل به افراد سالم توسط بیماران در سفر های بین استانی را به شدت کاهش می دهد. این می تواند یکی از دلایل کاهش آمار ابتلا هب سل در ایران باشد.»

انقلاب در درمان سل؛ تجمع چهار داروی سل در یک دارو!
فاتح درمورد داروی جدید بیماران سل توضیح داد:« تمامی داروهای درمان سل خارجی هستند و هیچ شرکت ایرانی به تولید این داروها مشغول نیست. اما به تازگی کشور هندوستان دارویی را تولید کرده که خواص هر ۴ داروی بیماران سل را دارد. بیماران سل به جای مصرف روزانه ۴ دارو تنها با مصرف این داروی هندی می توانند به بهوبدی کامل دست پیدا کنند.»
فاتح درباره اقدامت وزارت بهداشت و دولت برای افزایش آگاهی مردم در رابطه با سل، به پوستر های وزارت بهداشت کشور با محتوای آگاهی رسانی درخصوص بیماری سل پرداخت که در آنها بر رایگان بودن درمان این بیماری تاکید شده است.
از سوی دیگر، برگزاری کنگره های مختلف برای اگاهی رسانی درمورد سل، اطلاع رسانی خانه های بهداشت و آگاهی رسانی رسانه ها که تنها معطوف به روز جهانی سل نیست، می تواند در این زمینه بسیار موثر واقع شود.