سیروس مقدم: از نگاه‌ سیاسی ‌به «پایتخت» خسته‌ شده‌ام

مجموعه تلویزیونی «پایتخت۵» به تهیه‌کنندگی الهام غفوری و کارگردانی سیروس مقدم به پایان رسید و توانست پربیننده‌ترین سریال نوروزی سیما لقب بگیرد.

 تیم سازنده سریال پایتخت، پس از تولید چهار فصل از این مجموعه که همگی در مجموع مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته بودند، به سراغ تولید فصل پنجم آن رفتند. مهم‌ترین مورد در فصل جدید این سریال، پرداخت به موضوع مهم داعش و حضورش در منطقه بود.

فصل پنجم پایتخت فرایند نسبتاً طولانی را طی کرد. در ابتدا قرار بود این مجموعه قبل از ایام نوروز ۹۷ پخش شود که طولانی بودن روند تولید، باعث پخش آن در نوروز شد.

در اولین روزهای جدی شدن تولید فصل پنج پایتخت، اخباری مبنی بر حضور شخصیت‌های این سریال در کشورهایی مثل ترکیه و سوریه مطرح شد که طبیعتاً احتمال ورود به موضوع فعالیت‌های داعش در منطقه به ذهن می‌رسید.

پس از مدتی رسماً خبر سرمایه‌گذاری سازمان هنری رسانه‌ای اوج دراین سریال منتشر شد.

به همین مناسبت با «سیروس مقدم» کارگردان این مجموعه گفت‌وگویی انجام دادیم که درادامه آن را می‌خوانید.

با توجه به ذهنیت مخاطبان از فصول قبلی پایتخت، نگران مطرح کردن سوژه حساسی مثل داعش نبودید؟چرا باید نگران می‌شدیم…؟از ابتدا قصه فیلمنامه نسخه سینمایی پایتخت همین موضوع ورود به داعش بود. اگر یادتان باشد، موضوع داعش، موضوع داغ و حاد دنیا بود و پایتخت هم از آنجایی که موضوعات و سوژه‌های خود را از دل جامعه و موضوعات مهم انتخاب می‌کند، به سراغ داعش رفت.

پایتخت۵ به طور کلی به دو بخش ایران-ترکیه و سوریه تقسیم می‌شود که به لحاظ فضا و … کاملاً متفاوت و چه بسا متناقض است. برای تعادل این شرایط چه کردید؟

اگر فیلمنامه مسیر منطقی‌ای را طی کند، دیگر تعارض و تضاد معنایی ندارد. خط قصه پایتخت ایجاب می‌کرد که خانواده پایتخت بنا به دلایل منطقی که در قصه تمهیدش چیده شده بود،به ترکیه بروند و سپس بر اساس همان منطق روایی و وجود مرز مشترک آبی با سوریه، بالنشان در خاک سوریه فرود می‌آید.

پس تا این جای کار تناقضی وجد ندارد. طبیعی است وقتی وارد خاک سوریه می‌شوید، اولین مسأله و بحران تقابل روی شما، بحث داعش و جنایات آنهاست. خانواده نقی ناخواسته با این مانع روبه‌رو می‌شوند و چاره‌ای جز حفظ خود و خانواده و همدلی و مقاومت در برابر داعش را ندارند.ما سعی کردیم تمام این لحظات واقعی و باورپذیر باشد تا مخاطب احساس نکند اوضاع پیش آمده جدی نیست.

برخی از کاربران فضای مجازی نسبت به نمایش برخی سکانس‌های خشن اعتراض داشتند، آیا شما پایتخت را سریالی خشن می‌دانید یا با روندی واقعی؟آن چیزی که در انتهای سریال پایتخت می‌بینیم، شاید یک هزارم آن چیزی است که در واقعیت وجود دارد. ما در همین صفحات مجازی صحنه‌های خشن و دردناکی را از سربریدن‌ها و شقاوت‌ها و… از داعش می‌بینیم که ما بنابر ملاحظاتی،سعی کردیم آن را تلطیف کرده و در حد مجاز و منطقی ارائه دهیم.

ما نمی‌توانیم و اجازه نداریم که واقعیت‌های هولناک و تلخ را بی‌خاصیت و فارغ از نگرانی ارائه دهیم وگرنه تأثیرگذاری‌اش کم می‌شود.

شخصیت بهتاش با توجه به مختصاتش، آیا در جاهایی باعث ایجاد نکات منفی در ذهن مخاطب جوان نمی‌شود؟ آیا مسائلی مثل «جاست فرند» و دزدی حساسیت‌زا نبود؟به اعتقاد بنده، مخاطب و منتقد منصف، باید تا انتهای یک اثر هنری را ببیند و بعد به قضاوت بنشیند.

بهتاش نمادی از جوانان عاصی و بیکار و طلبکار جامعه امروز است.جوانانی که مطالبات زیادی دارد ولی همواره سرکوب شده و از او موجودی پرخاشگر و تندخو و گاهاً بی‌ادب ساخته است.

ما این آسیب اجتماعی را به چالش کشیدیم ولی در انتها می‌بینیم که همین جوان عاصی با سرووضع عجیب، وقتی پای ناموس و وطن به میان می‌آید چه از خودگذشتگی نشان می‌دهد.آیا سازمان اوج سکانس خاصی را حذف کرد؟فیلمنامه پایتخت در یک تعامل سه گانه بین ما، مؤسسه اوج و صداوسیما شکل گرفت. بنابراین صحنه خاصی گرفته نشده که در پخش مورد سانسور قرار گیرد.

ما همواره وظیفه داریم تا خودمان را به ضوابط پخش نزدیک کنیم و این به معنی سانسور نیست. و در نهایت باید بگویم که مؤسسه اوج نه تنها صحنه‌ای را سانسور نکرد که اتفاقاً حمایت تمام‌قدی از پخش سریال داشت و مدافع سریال بود.

از فضای سیاست زده‌ای که در مقابل پایتخت ایجادشده خسته نیستید؟چرا، به شدت خسته شده‌ام. متأسفانه جامعه ما دچار سیاست‌زدگی افراطی شده و همه چیز را از کانال سیاسی نگاه می‌کنیم.

قبل از آنکه در مورد خود اثر هنری قضاوت شود، دیدگاه‌های فرامتنی معیار می‌شود و قضاوت‌های شتاب‌زده و عجولانه‌ای هم، از بعد سیاسی به اثر هنری می‌شود.

هر کسی و هر جناحی از ظن خود، اثر را بررسی می‌کند و مانیفست سیاسی خود را بر علیه جناح دیگر صادر می‌کند. بسیاری از مردم فارغ از این دعواهای جناحی و سیاسی سریال را دیدند و بدون پیش‌داوری قضاوت کردند و لذت بردند.

جناح‌های سیاسی به جای آنکه از سریالی که باعث شده مردم فارغ از سلیقه‌های گوناگون و دیدگاه‌های حتی متضاد و دعواهای جناحی ابراز خوشحالی و رضایت کنند شمشیر می‌کشند و اوقات مردم را تلخ می‌کنند.

شاید همین مسأله است که باعث شده سلائق جناح‌ها با سلائق مردم دارای زاویه شده و روز به روز هم این فاصله بیشتر می‌شود.تیک