دریاچه ارومیه در وضعیت بحرانی به سر می برد/بیماریهای حادتری با خشک شدن دریاچه ارومیه دامن گیر مردم خواهد شد

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان غربی،فعالیت های تحقیقاتی مرتبط با آرتمیا و اکوسیستم دریاچه ارومیه در دانشگاه ارومیه با تاسیس آزمایشگاه تحقیقاتی آرتمیا در سال ۱۳۷۳ و سپس ارتقای آن به مرکز تحقیقات آرتمیا و جانوران آبزی توسط دکتر ناصر آق آغاز گردید. حمایت های محکم و استوار مسئولین دانشگاه ارومیه و زحمات شبانه روزی بنیانگزار مرکز باعث گردید طی مدت کوتاهی به مرکز رفرانس آرتمیا در ایران و کل منطقه خاورمیانه و آسیای میانه تبدیل شود. با توسعه فعالیت های پژوهشی مرکز در زمینه های مختلف و ایجاد گروه های پژوهشی جدید در سال ۱۳۸۳، مرکز تحقیقات به پژوهشکده آرتمیا و آبزیان ارتقا یافت.

بحرانی شدن وضعیت دریاچه ارومیه در سال های اخیر و تشکیل ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲، ضرورت شکل گیری یک مرکز تخصصی ویژه در خصوص دریاچه ارومیه را در دانشگاه ارومیه بیش از پیش تقویت نمود، لذا پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه به پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه تغییر نام یافت تا بدین وسیله شرایط ورود متخصصین مهندسی آب، سازه های آبی، محیط زیست، زمین شناسی و… برنامه ریزی و فراهم گردید.

چرا دریاچه ارومیه به این وضعیت دچار شده است

بهزاد حصاری رئیس پایش پژوهشکده ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت و گوی اختصاصی باخبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان غربی، در رابطه با علل و عوامل خشکی دریاچه ارومیه گفت:در مورد دریاچه ارومیه باید صحبت کلی داشته باشیم که اصلاً چرا دریاچه ارومیه به این وضعیت افتاده و چرا به این شرایط دچار شدیم ، همانگونه که در دنیا اعلام می شود برای هر گونه  ای سندرمی هست ؛ سندرم به معنای علائم بیماری است، ما از این علائم یکسری را  مشاهده کرده و درمی یابیم که این  ها نشانگریک  بیماری است لذا پزشکان نیز اینگونه، بیماری را تشخیص داده و اعلام می‌کنند  که این بیماری به چه منجر خواهد شد؟(مثلا:دریاچه چالدران یا دریاچه آرال یک سندرم هست)

وی افزود:در این مناطق یکسری اتفاقات منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه شده  است و یک سندرم دیگر تحت عنوان” سندرم دریاچه ارومیه” بوجود آمده است، حال چه علل و عواملی باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شده جای بسی تامل است که جمعیت یکی از علل خشکی دریاچه ارومیه به شمار می رود.

دکتر حصاری معتقد است وقتی جمعیت در کل دنیا افزایش یافت غذا برای جمیعت نیاز ضروری است و برای غذا بالطبع آب نیاز هست ، بالاخره برای انسانها غذا لازم هست و برای غذا، آب .ازاین رو افزایش مصرف نیز حقیقتی غیر قابل انکار است .

وی در ادامه  فرهنگ مصرف آب در کشور را بسیار ضعیف عنوان کرد وافزود: متاسفانه فرهنگ مصرف آب بسیار پایین است ، برای مثال در دریاچه ارومیه به ازای هر متر مکعب ۲ دهم دلار میتوانیم درآمد زایی کنیم تقریباً چیزی معادل ۷۰۰ تومان و متوسط جهانی ۲ دلار تقریباً  7 الی ۸ هزار تومان و در منطقه ما خیلی کم تر هست نسبت به متوسط جهانی، یعنی ما از آب درست استفاده نمی‌کنیم.

استاد یار هیدرولوژی گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه با اشاره به وضعیت فیزیکی دریاچه ارومیه گفت:دریاچه هایی که در عرض ۳۰ درجه یا ۶۰ درجه شمالی قرار گرفته اند خیلی حساس هستند لذا عوامل اقلیمی اگر خوب باشد وضعیت فیزیکی هم خوب خواهد بود و بالعکس  و “دریاچه ارومیه” دریاچه ای کم عمق است با متوسط ۵ متر  و حداکثر ۱۱ الی ۱۲ متر ؛ حال اگر ما بخواهیم  آن را با دریاچه های نزدیک مثلاً “دریاچه وان” نزدیک ترین دریاچه در ترکیه که متوسط عمق ۱۷۱ متر و حداکثر عمق ۴۵۱ متر  مقایسه کنیم

این مقایسه نشان می‌دهد که دریاچه ارومیه یک دریاچه بسیار کم عمقی و حساس و وابسته به عوامل اقلیمی است.

دکتر حصاری تصریح کرد:بارندگی ها خیلی کم شده و تغییر اقلیم رخ داده است لذا خشکسالی  هم به تبع آن زیاد شده است هم از نظر مدت ، هم از نظر شدت و هم ماندگاری که در یک منطقه حاکم میشود ، آمارها حاکیست ۳۳٪ بارندگی کاهش یافته و بارش برف هم کاهش زیادی داشته است.

وی با بیان اشاره به مدیریت دریاچه ارومیه افزود:عوامل متعددی در بحث مدیریت دریاچه ارومیه دخیل بوده و‌ هستند،این موارد عبارتند از:کیفیت پایین آموزشی در مدیریت،عدم محبوبیت مدیران،علمی نبودن مباحث مدیریتی،پایین بودن سطح علمی دانشگاه ها،سندرم تحریم ها ؛ خیلی در مدیریت اثر گذار بوده،مباحث سیاسی ؛ دخیل در بحث مدیریتی،مدیرانی که زود راضی به معامله هستند و …از عواملی هستند که در خشکی دریاچه ارومیه تاثیر گذار هستند.

برنامه های شاخص ستاد احیای دریاچه ارومیه در ۱۰سال گذشته:

دکتر حصاری با اشاره به برنامه های ستاد احیا اظهار داشت: در سال ۱۳۹۲ تا سه سال قبل کار حرفه ای و مقطعی احیای دریاچه ارومیه  بصورت جزیره ای مطالعات انجام شده است  که در سال ۱۳۹۲ ستاد احیای دریاچه ارومیه با حضور افراد قوی اجرایی و طرحهای ارجاع با مدیریت جناب آقای دکتر کلانتری در دانشگاه صنعتی شریف تهران آغاز شد.

به گفته وی کارشناسان بین المللی و کشوری با تشخیص کاهش سطح آب ؛ چند شاخصه مدیریتی را مطرح کردند که مهمترین آن ها تهیه برنامه و نقشه راه ، تأمین بودجه و اعتبار و ارجاع کار به دانشگاه در طول تاریخ است.

تهدید بین المللی کمبود آب :

رئیس  پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود : تهدیدات زیست محیطی ساکنین روستاهای اطراف دریاچه ارومیه را تحت تأثیر قرار داده است ؛ خود قضیه دریاچه ارومیه تبعاتی دارد که میتوان به تهدید بین المللی کمبود آب اشاره نمود ازین رو باتوجه به اینکه ۴۰درصد منبع آب تجدید پذیرند و ۶۰درصد آب به پایین دست میرود میتوان اینگونه نتیجه گرفت که در حالیکه امروزه ۷۰درصد نیاز زیست محیطی  به آب می باشد ما بیش از حد مصرف آب داریم.

دکتر بهزادی با اشاره به تبعات کمبود آب دریاچه ارومیه گفت: تشعشع خورشیدی تبعات و اثراتی دارد که بر گیاهان و جانوران و تالابها و آرتیمیای دریاچه ارومیه اثرگذار بوده است  همچنین مقدار  UV ماورا بنفش دوبرابر گردیده که باعث بیماریهای آسمی و ریوی و پوستی و سرطانی شده است.

عدم موفقیت در کاشت درختان حریم دریاچه:

مسئول پایش پژوهشکده احیای دریاچه ارومیه بااشاره به چگونگی روند اجرای  برنامه های پیشنهادی کاشت درخت جهت جلوگیری از طوفان نمک گفت: نمک دریاچه ارومیه به حرکت درآمده است که این پدیده می‌تواند فجایع زیست محیطی بسیار زیادی را به همراه داشته باشد که یکی از آنها، به جای ماندن روستاهای خالی از سکنه در شرق این دریاچه و از بین رفتن زیست‌بوم انسانی و حیوانی منطقه  می باشد.

بیماریهای حادتری با خشک شدن دریاچه ارومیه دامن گیر مردم خواهد شد

این مقام مسئول یادآور شد: بیماریهای شایع‌ از جمله پوستی و سرطان و خشکی گلو برای اهالی روستاهای اطراف و حتی شهرهای همجوار را تهدیدی جدی دانست و گفت: بیماریهای مذکور بعد از خشک شدن دریاچه ارومیه گزارش شده است ، نمونه همین قضیه در دریای آرال اتفاق افتادو با اینکه آب شیرین بود اما بیماریها و مشکلات زیادی  در این باره گزارش شده است . دکتر حصاری افزود: و وجود غبارهای نمک میتواند بیماریهای بسیار جدی و حادتری را ایجاد کند‌ در این خصوص دانشگاه علوم پزشکی تبریز  در حال عقد قرارداد با ستاد احیای دریاچه ارومیه هست اما تخصیص بودجه لازمه را ندارد چرا که رکود اقتصادی در کشور بسیار زیاد است.

وی اظهار داشت:با خشک شدن دریاچه ارومیه و کاهش مساحت آن، دریاچه ارومیه به شوره‌زاری ۸ میلیارد تنی تبدیل شده و با انباشته شدن نمکهای حاصل از خشک شدن دریاچه با کوچکترین نسیم و باد به حرکت درمی آیند و با نشستن بر روی درختان باعث خشک شدن آنها می شود،لکن اقدامات انجام گرفته عبارتند از : شناسایی مناطق برای افزایش سطح آب دریاچه جهت پوشش حداکثری سطح خاک برای جلوگیری از بلند شدن گرد و غبارهای نمکی و آگاهی بخشی به مردم

پیگیری اعتراضات اخیر اساتید دانشگاه ارومیه در مورد روند کاری ستاد احیای دریاچه ارومیه:

دکتر حصاری افزود:پیش بینی میشود  با آسیب شناسی راه ، هدف گذاری دقیق ،خرج کردن سرمایه در جاهای اثر گذار و حمایت‌های مردمی و دستگاه های اجرایی موفق تر عمل کنیم، البته لازم بذکر است برنامه پنجم توسعه ۲۰% موفق بوده و دانشگاه  برای نیل به مرحله عملیاتی بیشتر بعد فکری و ساختار تشکیلاتی را مطالبه می کند  بنابراین چند مطالبه اساسی از ریاست محترم جمهوری داشته ایم که منتظر پاسخ هستیم و ماموریت جدی ما اعتماد به دانشگاه های بومی و محلی می باشد.

دکتر حصاری معتقد است بایستی خود برای احیاء دریاچه ارومیه هم دولت و هم ملت  دست بکار شوند و از تجربیتن بین المللی و کشوری برای احیا دریاچه ارومیه استفاده شود.

رئیس پایش پژوهشکده ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت:اگر به دریاچه ارومیه توجه جدی تری نشود،بیماریهای حادتری با خشک شدن دریاچه ارومیه دامن گیر مردم خواهد شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان غربی،فعالیت های تحقیقاتی مرتبط با آرتمیا و اکوسیستم دریاچه ارومیه در دانشگاه ارومیه با تاسیس آزمایشگاه تحقیقاتی آرتمیا در سال ۱۳۷۳ و سپس ارتقای آن به مرکز تحقیقات آرتمیا و جانوران آبزی توسط دکتر ناصر آق آغاز گردید. حمایت های محکم و استوار مسئولین دانشگاه ارومیه و زحمات شبانه روزی بنیانگزار مرکز باعث گردید طی مدت کوتاهی به مرکز رفرانس آرتمیا در ایران و کل منطقه خاورمیانه و آسیای میانه تبدیل شود. با توسعه فعالیت های پژوهشی مرکز در زمینه های مختلف و ایجاد گروه های پژوهشی جدید در سال ۱۳۸۳، مرکز تحقیقات به پژوهشکده آرتمیا و آبزیان ارتقا یافت.

بحرانی شدن وضعیت دریاچه ارومیه در سال های اخیر و تشکیل ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲، ضرورت شکل گیری یک مرکز تخصصی ویژه در خصوص دریاچه ارومیه را در دانشگاه ارومیه بیش از پیش تقویت نمود، لذا پژوهشکده آرتمیا و آبزیان دانشگاه به پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه تغییر نام یافت تا بدین وسیله شرایط ورود متخصصین مهندسی آب، سازه های آبی، محیط زیست، زمین شناسی و… برنامه ریزی و فراهم گردید.

چرا دریاچه ارومیه به این وضعیت دچار شده است

بهزاد حصاری رئیس پایش پژوهشکده ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت و گوی اختصاصی باخبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان غربی، در رابطه با علل و عوامل خشکی دریاچه ارومیه گفت:در مورد دریاچه ارومیه باید صحبت کلی داشته باشیم که اصلاً چرا دریاچه ارومیه به این وضعیت افتاده و چرا به این شرایط دچار شدیم ، همانگونه که در دنیا اعلام می شود برای هر گونه  ای سندرمی هست ؛ سندرم به معنای علائم بیماری است، ما از این علائم یکسری را  مشاهده کرده و درمی یابیم که این  ها نشانگریک  بیماری است لذا پزشکان نیز اینگونه، بیماری را تشخیص داده و اعلام می‌کنند  که این بیماری به چه منجر خواهد شد؟(مثلا:دریاچه چالدران یا دریاچه آرال یک سندرم هست)

وی افزود:در این مناطق یکسری اتفاقات منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه شده  است و یک سندرم دیگر تحت عنوان” سندرم دریاچه ارومیه” بوجود آمده است، حال چه علل و عواملی باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شده جای بسی تامل است که جمعیت یکی از علل خشکی دریاچه ارومیه به شمار می رود.

دکتر حصاری معتقد است وقتی جمعیت در کل دنیا افزایش یافت غذا برای جمیعت نیاز ضروری است و برای غذا بالطبع آب نیاز هست ، بالاخره برای انسانها غذا لازم هست و برای غذا، آب .ازاین رو افزایش مصرف نیز حقیقتی غیر قابل انکار است .

وی در ادامه  فرهنگ مصرف آب در کشور را بسیار ضعیف عنوان کرد وافزود: متاسفانه فرهنگ مصرف آب بسیار پایین است ، برای مثال در دریاچه ارومیه به ازای هر متر مکعب ۲ دهم دلار میتوانیم درآمد زایی کنیم تقریباً چیزی معادل ۷۰۰ تومان و متوسط جهانی ۲ دلار تقریباً  7 الی ۸ هزار تومان و در منطقه ما خیلی کم تر هست نسبت به متوسط جهانی، یعنی ما از آب درست استفاده نمی‌کنیم.

استاد یار هیدرولوژی گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه با اشاره به وضعیت فیزیکی دریاچه ارومیه گفت:دریاچه هایی که در عرض ۳۰ درجه یا ۶۰ درجه شمالی قرار گرفته اند خیلی حساس هستند لذا عوامل اقلیمی اگر خوب باشد وضعیت فیزیکی هم خوب خواهد بود و بالعکس  و “دریاچه ارومیه” دریاچه ای کم عمق است با متوسط ۵ متر  و حداکثر ۱۱ الی ۱۲ متر ؛ حال اگر ما بخواهیم  آن را با دریاچه های نزدیک مثلاً “دریاچه وان” نزدیک ترین دریاچه در ترکیه که متوسط عمق ۱۷۱ متر و حداکثر عمق ۴۵۱ متر  مقایسه کنیم

این مقایسه نشان می‌دهد که دریاچه ارومیه یک دریاچه بسیار کم عمقی و حساس و وابسته به عوامل اقلیمی است.

دکتر حصاری تصریح کرد:بارندگی ها خیلی کم شده و تغییر اقلیم رخ داده است لذا خشکسالی  هم به تبع آن زیاد شده است هم از نظر مدت ، هم از نظر شدت و هم ماندگاری که در یک منطقه حاکم میشود ، آمارها حاکیست ۳۳٪ بارندگی کاهش یافته و بارش برف هم کاهش زیادی داشته است.

وی با بیان اشاره به مدیریت دریاچه ارومیه افزود:عوامل متعددی در بحث مدیریت دریاچه ارومیه دخیل بوده و‌ هستند،این موارد عبارتند از:کیفیت پایین آموزشی در مدیریت،عدم محبوبیت مدیران،علمی نبودن مباحث مدیریتی،پایین بودن سطح علمی دانشگاه ها،سندرم تحریم ها ؛ خیلی در مدیریت اثر گذار بوده،مباحث سیاسی ؛ دخیل در بحث مدیریتی،مدیرانی که زود راضی به معامله هستند و …از عواملی هستند که در خشکی دریاچه ارومیه تاثیر گذار هستند.

برنامه های شاخص ستاد احیای دریاچه ارومیه در ۱۰سال گذشته:

دکتر حصاری با اشاره به برنامه های ستاد احیا اظهار داشت: در سال ۱۳۹۲ تا سه سال قبل کار حرفه ای و مقطعی احیای دریاچه ارومیه  بصورت جزیره ای مطالعات انجام شده است  که در سال ۱۳۹۲ ستاد احیای دریاچه ارومیه با حضور افراد قوی اجرایی و طرحهای ارجاع با مدیریت جناب آقای دکتر کلانتری در دانشگاه صنعتی شریف تهران آغاز شد.

به گفته وی کارشناسان بین المللی و کشوری با تشخیص کاهش سطح آب ؛ چند شاخصه مدیریتی را مطرح کردند که مهمترین آن ها تهیه برنامه و نقشه راه ، تأمین بودجه و اعتبار و ارجاع کار به دانشگاه در طول تاریخ است.

تهدید بین المللی کمبود آب :

رئیس  پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود : تهدیدات زیست محیطی ساکنین روستاهای اطراف دریاچه ارومیه را تحت تأثیر قرار داده است ؛ خود قضیه دریاچه ارومیه تبعاتی دارد که میتوان به تهدید بین المللی کمبود آب اشاره نمود ازین رو باتوجه به اینکه ۴۰درصد منبع آب تجدید پذیرند و ۶۰درصد آب به پایین دست میرود میتوان اینگونه نتیجه گرفت که در حالیکه امروزه ۷۰درصد نیاز زیست محیطی  به آب می باشد ما بیش از حد مصرف آب داریم.

دکتر بهزادی با اشاره به تبعات کمبود آب دریاچه ارومیه گفت: تشعشع خورشیدی تبعات و اثراتی دارد که بر گیاهان و جانوران و تالابها و آرتیمیای دریاچه ارومیه اثرگذار بوده است  همچنین مقدار  UV ماورا بنفش دوبرابر گردیده که باعث بیماریهای آسمی و ریوی و پوستی و سرطانی شده است.

عدم موفقیت در کاشت درختان حریم دریاچه:

مسئول پایش پژوهشکده احیای دریاچه ارومیه بااشاره به چگونگی روند اجرای  برنامه های پیشنهادی کاشت درخت جهت جلوگیری از طوفان نمک گفت: نمک دریاچه ارومیه به حرکت درآمده است که این پدیده می‌تواند فجایع زیست محیطی بسیار زیادی را به همراه داشته باشد که یکی از آنها، به جای ماندن روستاهای خالی از سکنه در شرق این دریاچه و از بین رفتن زیست‌بوم انسانی و حیوانی منطقه  می باشد.

بیماریهای حادتری با خشک شدن دریاچه ارومیه دامن گیر مردم خواهد شد

این مقام مسئول یادآور شد: بیماریهای شایع‌ از جمله پوستی و سرطان و خشکی گلو برای اهالی روستاهای اطراف و حتی شهرهای همجوار را تهدیدی جدی دانست و گفت: بیماریهای مذکور بعد از خشک شدن دریاچه ارومیه گزارش شده است ، نمونه همین قضیه در دریای آرال اتفاق افتادو با اینکه آب شیرین بود اما بیماریها و مشکلات زیادی  در این باره گزارش شده است . دکتر حصاری افزود: و وجود غبارهای نمک میتواند بیماریهای بسیار جدی و حادتری را ایجاد کند‌ در این خصوص دانشگاه علوم پزشکی تبریز  در حال عقد قرارداد با ستاد احیای دریاچه ارومیه هست اما تخصیص بودجه لازمه را ندارد چرا که رکود اقتصادی در کشور بسیار زیاد است.

وی اظهار داشت:با خشک شدن دریاچه ارومیه و کاهش مساحت آن، دریاچه ارومیه به شوره‌زاری ۸ میلیارد تنی تبدیل شده و با انباشته شدن نمکهای حاصل از خشک شدن دریاچه با کوچکترین نسیم و باد به حرکت درمی آیند و با نشستن بر روی درختان باعث خشک شدن آنها می شود،لکن اقدامات انجام گرفته عبارتند از : شناسایی مناطق برای افزایش سطح آب دریاچه جهت پوشش حداکثری سطح خاک برای جلوگیری از بلند شدن گرد و غبارهای نمکی و آگاهی بخشی به مردم

پیگیری اعتراضات اخیر اساتید دانشگاه ارومیه در مورد روند کاری ستاد احیای دریاچه ارومیه:

دکتر حصاری افزود:پیش بینی میشود  با آسیب شناسی راه ، هدف گذاری دقیق ،خرج کردن سرمایه در جاهای اثر گذار و حمایت‌های مردمی و دستگاه های اجرایی موفق تر عمل کنیم، البته لازم بذکر است برنامه پنجم توسعه ۲۰% موفق بوده و دانشگاه  برای نیل به مرحله عملیاتی بیشتر بعد فکری و ساختار تشکیلاتی را مطالبه می کند  بنابراین چند مطالبه اساسی از ریاست محترم جمهوری داشته ایم که منتظر پاسخ هستیم و ماموریت جدی ما اعتماد به دانشگاه های بومی و محلی می باشد.

دکتر حصاری معتقد است بایستی خود برای احیاء دریاچه ارومیه هم دولت و هم ملت  دست بکار شوند و از تجربیتن بین المللی و کشوری برای احیا دریاچه ارومیه استفاده شود.