اینستاگرام چگونه سلامت روان زنان را نشانه می گیرد؟

در میان شبکه های اجتماعی، اینستاگرام به عنوان رسانه ای تصویرمحور، تأثیرات مخرب بسیاری نسبت به سایر شبکه های اجتماعی بر سلامت ذهنی کاربران دارد.

در میان شبکه های اجتماعی، اینستاگرام به عنوان رسانه ای تصویرمحور، تأثیرات مخرب بسیاری نسبت به سایر همنوعان خود بر سلامت ذهنی کاربران داشته است. اینستاگرام در طول مدت ظهورش به عنوان یک شبکه اجتماعی، توانست مخاطبان زیادی به ویژه در میان جوانان را به خود جذب کند. امکانات ویژه ای که این شبکه برای کاربران خود ایجاد کرد سبب شد تا امروزه بیش از ۷۰۰ میلیون کاربر، مخاطب این شبکه شوند. ایران نیز با بیش از ۶ میلیون کاربر در رتبه هفتم جهان در استفاده از اینستاگرام قرار دارد. این حجم بالای کاربران نظر کارشناسان و محققان را به خود جلب کرد. تاکنون تحقیقات و بررسی های بسیاری در این مورد انجام شده است. کارشناسان بسیاری در تحلیل ابعاد مختلف این شبکه اجتماعی، نظرات قابل تأملی ارائه کرده اند. در همین راستا انجمن سلطنتی بهداشت عمومی انگلیس به تازگی تحقیقات ویژه ای را در مورد اینستاگرام انجام داده که طی آن این شبکه اجتماعی را به عنوان مضرترین رسانه در قیاس با رسانه های دیگر از قبیل فیسبوک، یوتیوب، اسنپ چت و غیره معرفی کرده است. زنان بیش از سایر کاربران در معرض ابتلا به اختلالات و آسیب های روانی هستند بر مبنای گزارش این انجمن، اینستاگرام تأثیرات سوئی بر سلامت روان و ذهن کاربران دارد. این انجمن در تحقیقاتی که بر روی ۱۵۰۰ کاربر با میانگین سنی ۱۴ تا ۲۴ سال انجام داد، چنین برآورد کرد که جوانان به خصوص زنان بیش از سایر کاربران در معرض ابتلا به اختلالات و آسیب های روانی هستند. از آنجا که هیچ نظارت و فیلترینگی بر این شبکه وجود ندارد، کاربران به راحتی هر تصویر و ویدئویی را منتشر کرده و آن را با فالوورهای خود به اشتراک می گذارند که همین امر تبعات بسیاری را در پی داشته است. نکته بسیار مهمی که شاید غالب کاربران اینستاگرام از آن آگاه نباشند تأثیر ماندگار و اعجاب انگیزی است که بر ذهن افراد دارد. هر تصویر معادل هزار کلمه است و مدت زمانی قریب به چهل سال در ذهن انسان باقی می ماند و همانطور که گفته شد تصاویر بدون هیچ نظارت و محدودیتی در صفحات شخصی افراد منتشر می شود. گاهی در میان آنها پست هایی به اشتراک گذاشته می شود که سبب ایجاد هیجان و تحریک ذهن و ترشح هورمونی به نام سروتونین (هورمون لذت و سرخوشی ) شده و کاربران را به سوی تماشای چندباره تصاویر مشخصی سوق می دهد. و اینجاست که بحث تأثیر روانی پیش می آید. در این میان زنان و دختران جوان با مشاهده تصاویر فتوشاپی و تغییر یافته دوستان خود در صفحات شخصی شان بدون آنکه متوجه باشند دچار نوعی اضطراب، انزوا و سرخوردگی می شوند. تحقیقات نشان داده است که افراد معمولا در این شبکه با انتشار تصاویر و پست های غیر واقعی تلاش می کنند تا وجهه مثبتی از خود نشان دهند و کاربران دیگر در مقام قیاس برآمده و وقتی آنها را با خود مقایسه می کنند اعتماد به نفسشان را از دست داده و تلاش می کنند با نزدیک کردن خود به این افراد و آنچه مشاهده می کنند بخشی از این خلا ناشی از یک فریب بزرگ را جبران کنند. در برخی موارد حتی تأثیرات مخرب این شبکه فراتر رفته و به سطح جامعه کشیده می شود. مثلا یکی از مسائلی که طی یک برهه زمانی بسیار فراگیر شده بود کمپینی به نام «بچه پولدارها» بود که طی آن عده ای با به اشتراک گذاشتن عکسها و ویدئوهایی از خودروهای لوکس در کنار ویلاهای آنچنانی و یا لوازمی که حاکی از تجمل و رفاه بسیار است، ضمن خودنمایی که نتیجه خلا ناشی از عدم اعتماد به نفس بوده، فالوورهای خود را تحریک به داشتن این امکانات از هر راه ممکن می کردند. چه بسا افرادی که حاضر می شوند برای رسیدن به این درجه، به هر قیمتی تلاش کنند که البته بدترین راه که به ظاهر ساده ترین است را انتخاب می کنند. راه هایی مانند سرقت، کلاهبرداری و حتی گاهی قتل که قطعا آسیب بزرگی را متوجه خود و جامعه می کنند. اعتیاد به اینستاگرام سخت تر از اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی کارشناسان و محققان انجمن سلطنتی انگلیس، ضمن اشاره به نکات ذکر شده، خاطر نشان کردند هدف از این تحقیقات آگاه سازی افراد درباره واقعیت امر و ارتقا سلامت ذهنی و روانی استفاده کنندگان است. آنها درخصوص تصاویر غیر واقعی منتشر شده در اینستاگرام توسط کاربران بر این اصل تاکید دارند که اگر اینستاگرام حاضر به حذف امکان فتو شاپ و یا مسدود سازی نیست، حداقل می تواند شرایطی را فراهم آورد که کاربر متوجه عکس تغییر یافته شود. مثلا آنها را نسبت به عکس فتوشاپ شده مطلع سازد. نتیجه این تحقیقات نشان داد که این شبکه اجتماعی بر ظاهر افراد و نیز الگوی خواب آنها تأثیر مستقیم دارد و سبب ایجاد بیماری «فومو» یا همان ترس از دست رفتن می شود. همین سبب شد تا این انجمن به طور جدی این مسأله را دنبال کند و راه چاره ای برای آن بیاندیشد. اینکه جوانان در این شبکه درگیر چه موضوعاتی می شوند چندان مهم نیست، دغدغه و هدف اصلی مدت زمان درگیری جوانان است. اهمیت موضوع وقتی روشن می شود که از این کاربران به عنوان اولین نسل رسانه های اجتماعی یاد می شود که قرار است آینده جهان را در دست بگیرند. ناگفته نماند که به اقتضای رشد سریع تکنولوژی باید جوانان با نحوه به کارگیری شبکه های اجتماعی آشنا شوند تا بتوانند خود را با دنیای امروز تطبیق دهند اما آنچه اهمیت دارد اینکه طبق گفته کارشناسان اعتیاد به شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام بسیار بیشتر و سخت تر از اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی بوده و تأثیرات بدتری نیز دارد تا جائیکه کاربران با تمام موجود در خود احساس بدبختی می کنند.