شهرداری تبریز ، پیشرو در اجرای پروژه تراموا در کشور

موضوع احداث تراموا در تبریز، از اوایل دوره مدیریتی دکتر نجفی مطرح شد و برای تحقق آن نیز، رایزنی ها و مذاکرات بسیاری با شرکت هایی از ممالک دارنده این تکنولوژی، صورت گرفت تا این که تفاهم نامه همکاری با یک شرکت آلمانی منعقد گردید.
بر اساس اخبار واصله، پروژه تراموای تبریز قراراست به زودی وارد مرحله اجرایی شود و بر این اساس، گفتگویی انجام دادیم با مهندس نبیئی، مدیر تراموای شهری تبریز:
موضوعی که شاید برای بسیاری از شهروندان عزیز مورد سوال باشد، این است که چرا دیگرخطوط قطار شهری تبریزهم، به صورت تراموا اجرا نشدند یا نمی شوند و فقط خط ۴ برای این طرح انتخاب شده است؟
برای اجرای خطوط قطار شهری، چه به صورت زیرزمینی و چه به صورت قطار سبک شهری، معیارها و مطالعات ویژه ای لازم است که در راس آن ها، میزان مسافر و ظرفیت مورد نیاز در یک مسیرقرار دارد. همچنین، زیرساخت ها و تاسیسات شهری و حجم ان ها در سر راه قطار شهری، می تواند در مطالعات و نتایج آن، تاثیر بسزایی داشته باشد و از همه مهم تر، تصمیماتی که در سطوح مختلف مدیریتی گرفته می شود، در تعیین نوع و نحوه اجرای این پروژه موثراست. بنابراین از زمانی که مطالعات برای احداث متروی تبریز شروع شد، تمامی این عوامل در تصمیم گیری نهایی، نقش خود را ایفا کردند.

یعنی در شهرهای دیگر کشور، تاکنون هیچ اقدامی در خصوص احداث تراموا صورت نگرفته است؟

خیر، در هیچ شهری؛ حتی تهران فقط دو مرحله از چندین مرحله مطالعاتی را انجام داده و هنوز آن مطالعات را به تصویب شورای ترافیک در رده های مختلف نرسانده است. در حالی که تبریز، مطالعات موردنیاز را به پایان رسانده و به تصویب شورای ترافیک شهرستان، استان و شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور رسانده است و به همین دلیل، تبریز دراجرای این پروژه در سطح کشور پیشتاز است.

بد نیست اشاره ای هم به مراحل مطالعات مورد نیاز برای احداث یک سیستم ریلی داشته باشیم؛ پیش از هر چیزی، باید مطالعات ترافیکی صورت گیرد. دراین مرحله، شبیه سازی ها و آمارگیری ها در مسیر انجام می شود؛ ما این مرحله را انجام داده ایم و حتی مطالعات جمعیتی نیز صورت گرفته است. پس از اتمام این دو مرحله، نتیجه مطالعات باید به تصویب شورای ترافیک شهرستان، استان و شورای هماهنگ ترافیکی کشور برسد که ما این تصویب را نیز گرفته ایم.

 سومین مرحله مطالعه، به تاسیسات شهری مربوط می شود. در این مرحله، ۹ مجموعه تاسیساتی را به مشاور اعلام کردیم تا این مجموعه ها را تا عمق ۷ متری جابجا کنند. نتیجه این مرحله نیز به شرکت مجری آلمانی فرستاده شده است.

 چهارمین مرحله از مطالعات نیز، به مطالعات امکان سنجی سازه و سیویل مربوط می شود. ما در مسیر تراموا، ۱۹ پل روگذر و زیرگذر داریم که مطالعات مربوط به این بخش، توسط کارشناسان خودمان انجام گرفته است. از این تعداد، ۶روگذر، ۵زیرگذر، ۳دهنه پلی که روی رودخانه نصب شده اند و ۵ دهنه هم پل های زیرگذر عمود بر مسیر تراموا هستند و حتی پل پادگان، یکی از این ها است. تمام اینها باید از نظر ظرفیت باربری مورد بررسی قرار گیرند که این قسمت  نیز در تبریز انجام می شود.

با این حساب و با راه اندازی تراموا در تبریز، اولین جدیدی برای تبریز ثبت خواهدشد!؟

اساسا تبریز در این مسیر، توانسته اولین دیگری را برای خود رقم بزند و آن این که ۱۲ سال پس از تحریم، شهرداری تبریز موفق شده یک تفاهم نامه همکاری از نوع EPCF را با کشوری مانند آلمان در ۷ اسفندماه ۹۳، منعقد کند. مهم تر از آن، این که با تاکید شهردار محترم، دو بند به مفاد این تفاهم نامه اضافه شده است؛ بر اساس این دو بند، شرکت طرف قرارداد موظف شده تا در زمان ساخت، تکنولوژی آن را به کارخانه ماشین سازی و گسترش صنایع ریلی تبریز انتقال دهد. همچنین علم و دانش مربوط به این سیستم به دانشگاه صنعتی سهند توسط این شرکت صورت خواهدگرفت. با این اوصاف، شهرداری تبریز در راه اجرای یک طرح زیربنایی قدم برداشته و همزمان با ایجاد این سیستم حمل و نقل عمومی در تبریز، برای ایجاد منابع مالی پایدار و در نتیجه برای توسعه پایدار شهر نیز تلاش می کند.

جالب است بدانید که بر اساس تاکید شخص دکتر نجفی، بنا داریم تا تکنولوژی ساخت و راه اندازی تراموا را نه فقط با محوریت ایران، بلکه در منطقه خاورمیانه به تبریز بیاوریم و شرکت مجری آلمانی، هر پروژه ای را برای ایجاد تراموا در خاورمیانه دارد، توسط کارشناسان ما به اجرا بگذارد. به عبارت دیگر، کارشناسان تبریزی، نماینده این شرکت آلمانی در خاورمیانه خواهند بود. اگرما بتوانیم این طرح و مفاد مذکور را به مرحله عمل برسانیم، تحولات بسیار خوبی را در صنعت، اشتغال و به طور کلی در سطح اجتماع تبریز شاهد خواهیم بود.
طبق  گزارش هایی که از شهرداری ارائه می شد، چندین کشور اروپایی و آسیایی که از صاحبان تکنولوژی تراموا بوده اند، برای عقد قرارداد ساخت تراموای تبریز، با شهرداری مذاکره نموده اند. در این خصوص توضیحاتی بفرمایید.
تاکنون شرکت های بین المللی از ۸ کشور مختلف به تبریز آمدند و برای اجرای این طرح، اعلام آمادگی کردند. علت های مختلفی برای انتخاب این شرکت آلمانی بوده که به ترتیب عرض می کنم. اول این که قرارشد این شرکت، از کارشناسان خودمان هم در مراحل مختلف، استفاده کند. علاوه بر آن، فاینانس را به صورت ریالی پذیرفته اند که با توجه به نرخ در حال تغییر ارز، این موضوع برای ما بسیار اهمیت داشت. پیشنهادی هم که از طرف این شرکت برای انعقاد مشارکت به صورت BOT ارائه شد، بسیار مقبول تر از دیگر شرکت ها بود.
در کل، آن چه برای ما مهم بود، صداقت کاری، قیمت مناسب و کیفیت عالی در انجام پروژه بود که شرکت مجری، توانست این سه مورد را برای ما تضمین کند. جا دارد اشاره کنم که آلمان، اولین کشوری است که ۲۰۸ سال قبل، سیستم تراموا را با نیروی محرکه اسب در برلین راه اندازی کرده، اولین تراموا با نیروی محرکه بخار هم ۱۷۸ سال قبل در اشتوتگارد برلین به راه افتاده است و درنهایت، اولین تراموای برقی هم در مونیخ راه اندازی شده و تمام این ها کافی است که آلمان را صاحب صنعت مادر در اجرای و راه اندازی سیستم های تراموا بدانیم. البته لازم است یاد آوری کنم که در تولید تجهیزات این مسیرتراموا، کشور اتریش هم مشارکت دارد.

نحوه اجرای طرح چگونه خواهد بود؟ نقطه شروع طرح و منتهای آن کجاست؟

بر اساس برنامه ای که در نظر گرفته شده، طرح را فاز به فاز اجرا خواهیم کرد؛ اما این فاز به فاز بودن، به این معنی نیست که شروع فاز بعدی، منوط به اتمام فاز قبلی باشد. بلکه می توان آن ها را همزمان نیز انجام داد؛ اما به ۵ قسمت مختلف تقسیم شده است. مهم ترین بخش این طرح، دپوی تراموا است که در سیستم های حمل و نقل ریلی، به عنوان قلب سیستم محسوب می شود که برای اجرای آن ۸هکتار زمین در میدان آذربایجان تملک شده و فاز یک از همین دپو تا ابتدای خیابان ورزش امتداد خواهد داشت؛ فاز دو از ایستگاه شماره ۵ تا چهارراه حافظ خواهد بود و فاز ۳ از چهارراه حافظ تا ابتدای کوچه حسن در خیابان آبرسان و فازچهارم که از تمامی فازها کوچکتر است، از همین مکان تا آخر یوسف آباد می باشد. البته نظر شخص جناب شهردار بر این است که فاز یک و فاز ۴ همزمان شروع شوند و چون حجم ترافیک در این قسمت ها کمتر است، امکان این امر وجود دارد.

برای محدوده مرکزی شهر که ترافیک سرسام آوری دارد، چنین طرحی در نظر گرفته اید یا خیر؟

سوال خوبی است. مدیریت قطار شهری تبریز، خطوط دیگر قطار شهری را نیز مورد مطالعه قرار داده و بر اساس این مطالعات، خط ۵ متروی تبریز از شهرک ارم، به مقصد ترمینال تبریز خواهدبود. معاونت حمل و نقل شهرداری، مطالعات خوبی در زمینه ترافیک بخش های مرکزی شهر انجام داده است. بر اساس این مطالعات، حدود ۶۰ درصد ترافیک در این محدوده، به ضعف کریدور شمال به جنوب مربوط می شود و مراجعات گذری، یکی از عوامل سنگینی ترافیک در این جا است  که امیدواریم با راه اندازی سیستم های حمل و نقل ریلی در حوالی محدوده بازار، میزان این تردد ها را کم کنیم و در نتیجه ترافیک آن جا نیز کاهش یابد.

در تقاطع ها وضعیت به چه شکل خواهدبود؟ زمان رسیدن تراموا و اتومبیل ها به تقاطع، چگونه مدیریت خواهدشد؟

اول از هر چیز باید به این نکته تاکید کنم که فرهنگ شهروندان ما بسیار بالاست و انعطاف آنان در قبال تغییرات مثبت، ستودنی است.فقط باید کارها را اصولی و درست انجام دهیم تا با ما همراه شوند. همین موضوع خود، بر جذابیت استفاده از تراموا می افزاید. اما در مورد تقاطع ها باید بگویم که در این قسمت از مسیر، دوسیستم مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم ATP و سیستم FTP که هر دو ازسیستمهای هوشمند و جزو تعهدات شرکت المانی می باشد. با استفاده از این سیستم ها، امکان برخورد بین دو قطار در زمان بروز واقعه ای در مسیر، به صفر می رسد. این همان سیستم FTP است.

خوشبختانه در کل مسیر تراموا، از ۲۴ تقاطع موجود، فقط ۴ تقاطع است که تراموا از آن جا رد می شود. برای کنترل این ۴ تقاطع نیز، ازسیستم ATP بهره می‌بریم. به این ترتیب که وقتی قطار به ایستگاه می رسد، بیست ثانیه در آن جا توقف خواهدداشت. در مدتی که قطار به ایستگاه نرسیده، چراغ برای عبور اتومبیل ها سبز است؛ اما زمانی که قطار در ایستگاه توقف کند، چراغ عبور اتومبیل ها برای هردوجهت زرد و در زمان حرکت قطار، قرمز می شود.

تمامی این کارها، توسط فیبرنوری و از مرکز فرمان واقع در ۲۹بهمن، کنترل میگردد. حال اگر بر اساس حادثه، فیبرنوری قطع شود، سیستم UPS موجود در قطارها، تا سه ساعت و با سیستم وای فای، این کنترل را ادامه می دهد و ما حتی یک هزارم ثانیه هم قطع کنترل نخواهیم داشت. با این ترتیب، شما می بینید که سطح ایمنی در ناوگان تراموا تا حد بالا و قابل اطمینان است. البته نهادینه کردن این اموردر مسیر تراموا، نیاز به فرهنگ سازی و همکاری جدی شهروندان عزیز دارد که جا دارد بگوییم ازاین بابت مطمئنیم.

میزان اعتباری که برای این پروژه در نظر گرفته شده، چیست؟

اگر این سیستم بر اساس یک برنامه ریزی دقیق زمانی اجرا شود، مشکلی در تغییرات مبلغ اعتبار نخواهیم داشت. شرکت آلمانی برای ما یک برنامه ۲۴ ماهه تدوین کرده است و ما امیدواریم با تضمینی که شرکت فوق در زمینه مدیریت زمان دارد، به مشکلاتی در حوزه مالی برنخوریم.
طبق برآوردهای اولیه، فقط هزینه اجرا از صفر تا صد پروژه، سیویل، تجهیزات و ناوگان قطار، ۳۵۰۰میلیارد ریال معادل با ۹۰میلیون یورو است که حدودا ما این هزینه را با هزینه مقاوم سازی پل ها، حدود۱۰۰ میلیون یورو در نظر گرفته ایم. با این حال، هنوزمیزان هزینه کامل را نمی توان اعلام کرد و ممکن عوامل دیگری نیز، مانند تورم و… در تعیین هزینه دخالت کنند.
واگن هایی را هم که برای سیستم و موقعیت مسیر در نظر گرفته ایم، نه بسیار لوکس هستند و نه در کیفیت پایین قرار دارند. واگن هایی با کیفیت خوب و با قیمتی متوسط در این مسیر، به کار گرفته خواهدشد.

اگر بخواهید مزایای طرح تراموا را برشمرید، چه عباراتی به کار می برید؟

تراموا، علاوه براین که یکی از ایمن ترین سیستم های حمل و نقل عمومی است، بهترین وسیله برای تردد افراد کم توان است. از طرفی دیگر، کارآیی فوق العاده آن، تراموا را تبدیل به یکی از بهترین سیستمهای حمل و نقل عمومی کرده است؛ تا جایی که حدود ۶۳درصد از سیستم های حمل و نقل ریلی در جهان، به تراموا اختصاص یافته اند. یک واگن تراموا می تواند درعرض ۱۰ ثانیه به تعداد مسافران اتوبوس، مسافر پیاده یا سوار کند. به نظر من همین امتیازات، به علاوه عدم آلودگی های صوتی وهوا و استفاده از انرژی پاک، بهترین گزینه برای حمل و نقل عمومی در سطح تبریز است.
ما هم امیدواریم با تلاش شما و دیگر دست اندرکاران این مجموعه، هرچه زودتر شاهد راه اندازی تراموا در تبریز باشیم.

انشالله؛ در پایان جادارد از سازمان خدمات‌ موتوری‌ شهرداری تبریز، سازمان مدیریت پسماند، سازمان آتش‌نشانی شهرداری،شرکت واحد اتوبوس‌رانی، اداره املاک شهرداری و شهرداری منطقه ۳ تبریز نهایت تشکررا داشته باشم که در تمامی مراحل مشارکت و تعامل خود را از ما دریغ  نکردند.

گزارش: خاطره میرزایی
منبع:شهریار نیوز