مشارکت عمومی؛ زیربنای ارتقای فرهنگی/شهر توسعه یافته را شهروند بافرهنگ می سازد

شهرداری کلانشهر تبریز همواره توجه به مسائل فرهنگی را یکی از اصلی ترین برنامه های خود قرار داده و در راه تحقق برنامه های خود، همواره پشتیبان برنامه های متنوع فرهنگی است.

آی نیوز/ سید مرتضی مرتضوی: شورای فرهنگ عمومی کشور در ۱۴ آبان ماه سال ۱۳۸۷، با توجه به اهمیت مسائل فرهنگی و ضرورت توجه مسئولان امر به این مقوله، این روز را به عنوان روز ملی فرهنگ عمومی نام نهاد. اهمیت و سیطره فرهنگ بر تمامی مسائل روزمره از جمله مسائل شهری، اقتصادی،اجتماعی و … به حدی است که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم، تمامی فعالیت های مردم و سازمان های دولتی و غیردولتی را تحت الشعاع قرار می دهد.

امروزه مسائل مربوط به مدیریت شهری نیز به دلیل ارتباط مستقیم با اقشار مختلف جامعه، ناگزیر از توجه ویژه به مسائل فرهنگی است بطوریکه به عنوان مثال، شهرداری کلانشهر تبریز تمامی فعالیت ها و اقدامات خود را با تدوین پیوست های فرهنگی مجزا برای هر پروژه یا طرح های خود اجرا می کند.

فرهنگ، زیربنای حل معضلات شهری

 مهندس ایرج شهین باهر، شهردار کلانشهر تبریز، مسائل فرهنگی را اصلی ترین زیربنای توسعه شهرها می داند و می افزاید: شهرداری کلانشهر تبریز در سال های اخیر، توجه به مسائل فرهنگی در تمامی برنامه ها را در اولویت برنامه های خود قرار داده و هر طرح و برنامه ای را با تدوین پیوست فرهنگی اجرا کرده و پیش می برد.

وی با انتقاد از عدم توجه به توسعه مسائل فرهنگی در کلانشهرها ابراز می کند: عامل اصلی موفقیت کشورهای توسعه یافته در حوزه های مختلف، توجه به مسائل فرهنگی است و این مهم باعث کاهش بسیاری از هزینه های شهری و بهینه سازی منابع شده است.

شهین باهر مشارکت مردمی را نیز اصلی ترین شاخصه ارتقای فرهنگی در کلانشهرها می داند و عنوان می کند: تا زمانی که اقشار مختلف مردم در تمامی تصمیمات مسئولان، مشارکت داده نشوند نمی توان انتظار حل بسیاری از مشکلات جامعه و در نهایت احترام به حقوق شهروندی را داشت.

آموزش شهروندی، زیربنای ارتقای فرهنگ عمومی

حجت الاسلام احمد حمیدی،معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تبریز می گوید: تمامی برنامه هایی که  در حوزه این معاونت به انجام می رسد در خدمت سیاستهای مدیریت فرهنگی شهری و در راستای ارتقای سطح فرهنگ عمومی شهروندی و شهرنشینی است و امیدواریم با مجموعه برنامه هایی که در سطح فرهنگی اجتماعی برای شهروندان داریم ، بتوانیم سطح مشارکت شهروندان و توجه آنان به مبانی مدیریت شهری را ارتقا بخشیم .

وی با اشاره به تفاهم نامه منعقد شده فی مابین شهرداری تبریز و آموزش و پرورش اظهار می کند: بحث ارائه آموزش های شهروندی در مدارس که با اهتمام شهردار محترم تبریز و با انعقاد تفاهم نامه همکاری با آموزش و پرورش استان وارد فاز عملیاتی شد ، با اهداف کاهش هزینه های شهری و ارتقای فرهنگ عمومی و مشارکت پذیری عمومی طراحی شده است.

حجت الاسلام حمیدی با بیان اینکه فعالیت های فرهنگی و اجتماعی در عرصه ارتقای فرهنگ شهروندی زیر بنای اصلی توسعه شهری است ادامه می دهد: در برنامه‌های سالجاری، آموزش شهروندی به عنوان مهم‌ترین رسالت معاونت فرهنگی واجتماعی  به صورت پررنگ‌تر دیده شده است.

وی ادامه می دهد: شهرداری تبریز مصمم هست برای اولین بار در کل کشور بتواند مبحث آموزش های شهروندی را از سنین پایه و در مدارس استان اجرایی کرده و  در آینده با صرف حداقل هزینه و زمان ، شاهد پیشرفت در مشارکت های اجتماعی شهروندان در مدیریت شهری باشیم.

حمیدی در ادامه با عنوان اینکه توسعه آموزش های شهروندی موجب کاهش هزینه های جاری می شود ادامه می دهد: آموزش های شهروندی در واقع هزینه کرد نیست، بلکه نوعی سرمایه گذاری به منظور ارتقاء زندگی شهرنشینی و بهبود کیفیت محیط شهری است.

مردم،بازوی کمکی مسئولان در توسعه فرهنگ و سواد اجتماعی هستند

سونیا اندیش، نائب رییس شورای اسلامی کلانشهر تبریز نیز معتقد است که به تناسب افزایش درک متقابل مسئولان و مردم از یکدیگر،دانش،سواد اجتماعی و ریشه های فرهنگی جامعه نیز تقویت شده و روز به روزمشکلات موجود رفع می شود.

وی با اشاره به نقش مهم رسانه ها، مساجد، سازمان های مردم نهاد، منابر و هنرمندان جامعه در ارتقای فرهنگ جامعه ابراز می کند: قشرهای موثر جامعه می توانند در حوزه تخصصی خود، کمک کار مدیریت شهری بوده و دوشادوش مدیران، برای رفع مشکلات تلاش کنند که در نهایت باعث ارتقای فرهنگی جامعه و بهبود عملکرد مدیران می شود.

 بر اساس گفته وی ارتقای سطح فرهنگ جامعه، الزااما با سواد آکادمیک و دانشگاهی امکان پذیر نیست و باید از تجارب سنتی مردم نیز به نحو احسن استفاده کرد.

نائب رییس شورای اسلامی کلانشهر تبریز با تاکید بر لزوم افزایش تعامل و نزدیکی مردم و مسئولان به یکدیگر تصریح می کند: ارتقای سواد اجتماعی، تنها بر عهده شهرداری نیست و تمامی دستگاه های اجرایی و خود مردم نیز باید در این زمینه احساس مسئولیت کرده و در توسعه و پیشرفت آتی شهر تبریز دخیل باشند.

 اندیش در بخشی از سخنان خود با اظهار رضایت از عملکرد شورای فرهنگ عمومی استان ادامه می دهد: خوشبختانه حجت الاسلام دکتر آل هاشم، ریاست این شورا را بر عهده دارند و با توجه به اینکه، ایشان، شخصی اجرایی هستند، تاکید ویژه‌ای بر لزوم اهتمام جدی مسئولان نسبت به مسائل فرهنگی دارند.

برنامه های شهری بدون مشارکت مردم، محکوم به شکست است

 فریدون بابایی اقدم، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی کلانشهر تبریز نیز در گفتگو با آی نیوز با اشاره به پیچیدگی مدیریت شهری به تناسب افزایش جمعیت شهری و روستایی می افزاید: افزایش روزافزون جمعیت و گسترش مهاجرت از روستاها به شهرها باعث شده که تعهدات و وظایف مدیریت شهری نسبت به گذشته، افزایش یافته و پیچیده تر شود.

وی با اشاره به تکثر و تنوع نهادهای مختلف فرهنگی در کشور عنوان می کند:مدیریت امور فرهنگی و توجه به این مهم، صرفا وظیفه شهرداری نیست و سایر دستگاه های اجرایی نیز در این زمینه وظایفی بر عهدا دارند که در برخی موارد چه در حوزه شهرداری و چه در حوزه دستگاه های اجرایی، شاهد غفلت و شاید بی توجهی به مسائل فرهنگی هستیم.

 بابایی اقدم با اشاره به تجربیات موفق جهانی در توجه ویژه به مسائل فرهنگی با استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد و … اظهار می کند: برخی مجامع جهانی در تلاش هستند که در افق سال ۲۰۳۰،سکونتگاه های متفاوتی را در کلانشهرها ایجاد کنند و در تحقق این موضوع، دولت ها باید از تصدی گری به سمت تسهیل گری حرکت کنند.

بر اساس گفته این عضو شورای اسلامی کلانشهر تبریز، مدیریت های شهری تا زمانی که به سمت مدیریت های مشارکتی حرکت نکنند نمی توانند در مسیر ارتقا فرهنگی جامعه،آن چنان که باید و شاید موثر باشند.

وی مشارکت مردم در اقتصاد کشور را نیز از جمله راهکارهای سامان دادن به مسائل اقتصادی در کشور قلمداد می کند و می گوید: مدیران باید نسبت به مردم، رویکرد حذفی نداشته و روز به روز به سمت رویکرد مشارکتی واقعی حرکت کنند وگرنه تمامی سیاست ها و برنامه های آنان چه در حوزه مدیریت شهری و چه در حوزه کلان، محکوم به شکست خواهد بود.

***

باید توجه داشت مدیریت شهری ابزاری است که به وسیله آن می توان توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به وجود آورد. در چنین فرایندی مدیریت شهری به خصوص شهرداری ها، می توانند به عنوان کارگزاران محلی به بهبود مناسبات اجتماعی شهروندان کمک کرده و از این قبل در ارتقای فرهنگی جامعه سهیم باشند.

 از نظر فرهنگی شهر خوب و مطلوب علاوه بر مدیریت شهری کارآمد نیازمند شهروندانی آگاه و آشنا به حقوق وظایف شهروندی است. بنابراین مدیریت شهری باید برای آگاه سازی عمومی و ایجاد و ارتقای فرهنگ شهرنشینی، گسترش شهروند مداری و آموزش شهروندان در زمینه های مختلف، کارکرد و فعالیت فرهنگی داشته باشد که خوشبختانه شهرداری کلانشهر تبریز از سال های اخیر، حرکت خوب و روبه رشدی را آغاز کرده است.